შესავალი
ლექსების ციტირება აკადემიური ნაშრომების ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ნაწილია, განსაკუთრებით ინგლისური ენის, განათლების ან სოციოლოგიის კურსებზე. ამ პროცესის სწორად წარმართვა არაერთი სტუდენტისთვის თავსატეხს წარმოადგენს. სწორად ციტირებული წყაროები არა მხოლოდ თქვენს ნაშრომს ხდის სანდოს, არამედ იცავს თქვენს აკადემიურ კეთილსინდისიერებას და პლაგიატის რისკებს ამცირებს.
MLA და APA წარმოადგენს ორ ყველაზე გავრცელებულ ციტირების სტილს, რომლებსაც განსხვავებული წესები აქვთ. ამ გზამკვლევში ნაბიჯ-ნაბიჯ გაგაცნობთ, როგორ მოახდინოთ ლექსების სწორად ციტირება ორივე ფორმატში. განვიხილავთ როგორც მოკლე, ისე ვრცელი პოეტური ნაწარმოებების ციტირების წესებს და წარმოგიდგენთ კონკრეტულ მაგალითებს.
თუ სწრაფად გჭირდებათ თქვენი ნაშრომის დასრულება და ციტირების წესებში გასარკვევად დრო აღარ გრჩებათ, შთაგონება დაგეხმარებათ თქვენი აკადემიური ნაშრომის უმოკლეს ვადებში დასრულებაში.
მოგვწერე!ლექსების სათაურების ციტირება MLA სტილში
MLA სტილში ლექსების სათაურების ციტირება დამოკიდებულია ნაწარმოების სიგრძეზე. მოკლე ნაწარმოებების შემთხვევაში (ლექსები, სონეტები, მოკლე პოემები) სათაური ბრჭყალებში უნდა ჩასვათ. არ არის საჭირო ხაზის გასმა ან დახრილი შრიფტით მითითება.
მაგალითად:
“როცა უკანასკნელი ხე წაიქცევა”
თუმცა, როდესაც საქმე ეხება წიგნის სიგრძის პოემას, როგორიცაა “ილიადა” ან “ღვთაებრივი კომედია”, ბრჭყალები არ გამოიყენება. ასეთ შემთხვევაში სათაური დახრილი შრიფტით (იტალიკით) იწერება:
ღვთაებრივი კომედია
ამ წესის დამახსოვრება მარტივია: თუ ნაწარმოები ცალკე წიგნად გამოიცა, მაშინ სათაური იტალიკით იწერება. თუ ის ანთოლოგიის ან კრებულის ნაწილია – ბრჭყალებში იწერება.
ლექსების ტექსტის ციტირება MLA სტილში
ძირითადი წესები
ლექსების MLA სტილში ციტირებისას გასათვალისწინებელი ძირითადი წესებია:
- ციტირებისას გამოიყენეთ ორმაგი ბრჭყალები
- დაიცავით დიდი ასოების წერის იგივე სტილი, რაც ორიგინალშია
- მიუთითეთ ავტორის სახელი, სათაური, სტრიქონების ნომრები ან გვერდები
- თუ ციტირებული ნაწყვეტი წერტილით მთავრდება, მოაცილეთ ის, რადგან წინადადებას უკვე ექნება წერტილი; კითხვის ნიშანი კი შეინარჩუნეთ, თუ ის ორიგინალშია
- პოეზიის ციტირება უნდა მოხდეს თქვენი ტექსტის შიგნით
ერთი ან ორი სტრიქონის ციტირება
როდესაც ერთ ან ორ პოეტურ სტრიქონს ციტირებთ, ის შეგიძლიათ ჩასვათ თქვენი ტექსტის შიგნით ბრჭყალებში.
მაგალითად:
ბორის პასტერნაკი აღნიშნავს, რომ “დილა მქრქალი… განთიადის მოქსოვილს არავისთვის უგრძნობია სიმარტოვე” (13).
“მიტოვებულში”, ნორდჰუსი გამოხატავს უჩვეულო ვნებას, როცა ამბობს: “არ გავბედავ გავშორდე / როცა ვერავინ იხილავს დღეს, / სიყვარულს და სიძულვილს გავექცევი, მე ველოდები, ვიდრე დავაგვიანებ” (7-9).
როდესაც იყენებთ “…”, ეს ნიშნავს, რომ ლექსის რამდენიმე სიტყვა გამოტოვებულია.
ოთხი ან მეტი სტრიქონის ციტირება
როდესაც ციტირებას აკეთებთ ოთხი ან მეტი სტრიქონის პოეზიიდან, წესები ასეთია:
- ციტატა უნდა დაიწყოს ახალი სტრიქონიდან მარცხნიდან ერთი დუიმის დაშორებით
- ლექსის თითოეული სტრიქონი უნდა გამოჩნდეს ზუსტად ისე, როგორც თქვენს წყაროშია
- ყოველ სტრიქონს შორის გამოიყენეთ ორმაგი დაშორება
- არ გამოიყენოთ ბრჭყალები ციტატის დასაწყისსა და დასასრულში
- ფრჩხილებში ჩასმული ციტირება უნდა მოთავსდეს ბოლო სტრიქონის სასვენი ნიშნის შემდეგ
მაგალითად:
შექსპირის “სონეტ 18”-ში ვხედავთ წმინდა სიყვარულს, სადაც გამოყენებულია ალეგორიები:
შევადარო ზაფხულის დღეს შენი სახე? შენ უფრო მშვენიერი და ზომიერი ხარ: უხეში ქარები ზანზარებენ მაისის კვირტებს, და ზაფხულის იჯარას მეტად მოკლე ვადა აქვს. (1-4)
როცა ციტირებას აკეთებთ ვრცელი პოემიდან, რომელიც თავად წიგნია, სათაური დახრილი შრიფტით უნდა მიუთითოთ. ფრჩხილებში ციტირება უნდა მოიცავდეს წიგნის სახელს დახრილი შრიფტით და ციტირებული სტრიქონების ნომრებს.
(ოდისეა 12-13)
ლექსების მითითება MLA სტილის Works Cited გვერდზე
წიგნში გამოქვეყნებული ლექსი
Works Cited-ში წიგნში მოთავსებული ლექსის მითითებისთვის გამოიყენეთ შემდეგი ფორმატი:
ავტორის გვარი, სახელი. “სათაური.” ანთოლოგიის სათაური, რედაქტორი/ები (თუ არსებობს), გამომცემლობა, წელი, გვ. გვერდის ნომერი.
მაგალითად:
სმიტი, ჯონ. “ალმასები.” მოხეტიალე პოეზია: მე-18 საუკუნის ინგლისური პოეზია, რედაქტორები ტიმ ს. კოლინსი და ლიამ ო’კეინი, ოქსფორდის გამომცემლობა, 2005, გვ. 122-125.
ონლაინ ნაპოვნი ლექსი
ონლაინ ნაპოვნი ლექსისთვის გამოიყენეთ:
ავტორის გვარი, სახელი. “ლექსის სათაური.” ვებსაიტის სათაური, ვებსაიტთან დაკავშირებული დაწესებულების სახელი (თუ არსებობს), გამოქვეყნების თარიღი, URL.
მაგალითად:
ჰიუზი, გარი. “ათი აჩრდილი სიღრმეში.” ათი ლირიკის არქივი, გარი ჰიუზის პოეზიის არქივი, tenofficial.com.
ლექსი რედაქტორით
MLA სტილში რედაქტორიანი ლექსის მითითება:
ავტორის გვარი, სახელი. “სათაური.” ანთოლოგიის სათაური, რედაქტორი, გამოცემა, ტომი, გამომცემლობა, ანთოლოგიის გამოცემის წელი, გვერდი.
მაგალითად:
დერმოტი, ენდრიუ. “მარტოობა.” შოტლანდიური კლანის პოეზია, რედაქტორი დანკან პულსფორდი, ოქსფორდის გამომცემლობა, 2010, გვ. 34.
თარგმნილი ლექსი
თარგმანთან მუშაობისას:
მთარგმნელის გვარი, სახელი, მთარგმნელი. ნაშრომის სათაური. ავტორი, გამომცემლობა, წელი.
მაგალითად:
მილსი, მაიკლ, მთარგმნელი. წითელი ვარდების საგა. ავტორი კეტილ ნორდჰუსი, ნორდიკ პოეზიის ფონდი, 2004.
ლექსების ციტირება APA სტილში
ძირითადი წესები
APA სტილში ლექსების ციტირებისთვის გაითვალისწინეთ შემდეგი წესები:
- ციტირებისას გამოიყენეთ ბრჭყალები, როგორც ნებისმიერი სხვა წყაროსთვის
- მიუთითეთ ავტორის გვარი და გამოქვეყნების წელი ფრჩხილებში
- თუ გვერდის ნომერი ხელმისაწვდომია, ისიც მიუთითეთ
- ორი ლექსის სტრიქონის ციტირებისას, დახრილი ხაზით (/) აჩვენეთ სტრიქონის წყვეტა
მაგალითად:
ჩრდილოეთის პოეზიის ერთ-ერთი ყველაზე ძლიერი ნიმუში იქნება “ფრეიას სიმღერა”, რომელიც მოიცავს ცნობილ სტრიქონებს: “ცრემლები სულის ალმასებია / ნუ გააგდებთ ამ ალმასებს ყრუ ყურებზე” (ბიარნასონი, 1889/2006, გვ. 11).
სამი ან მეტი სტრიქონის ციტირება (ბლოკური ციტირება)
სამი ან მეტი სტრიქონის ციტირებისას გამოიყენეთ ბლოკური ციტირება:
როცა შექსპირის პოეზიას შეისწავლით, დროისა და მოგონებების მნიშვნელობა კარგად ჩანს სონეტ 34-ში:
“რატომ დამპირდი ასეთ მშვენიერ დღეს, და მიმახვედრე გზას ლაბადის გარეშე, რომ ბნელმა ღრუბლებმა დამეწიონ გზაში, მალავენ რა შენს ბრწყინვალებას მათ დამპალ კვამლში?” (შექსპირი, 2009, გვ. 25)
ლექსების მითითება APA სტილის References გვერდზე
ნაბეჭდი წყაროებიდან ლექსები
ციტირების ფორმატი დამოკიდებულია იმაზე, თუ როგორ გამოქვეყნდა ორიგინალი ლექსი. თუ ვრცელი პოემა გამოქვეყნდა დამოუკიდებელ ნაშრომად, გამოიყენეთ წიგნის ციტირების სტანდარტული ფორმატი. ეს ეხება ანთოლოგიებსაც.
ნაბეჭდი პოეზიისთვის:
გვარი, ინიციალები (წელი). სათაური: ქვესათაური. გამომცემლობა.
მაგალითად:
ლენგსი, მ.ნ. (2016). მოხეტიალენი უფრო ღრმა სივრცეში: შუა საუკუნეების პოეზიის ანთოლოგია. ფენიქსის გამომცემლობა.
ონლაინ წყაროებიდან ლექსები
ონლაინ ნაპოვნი ლექსისთვის:
ლექსის ავტორის გვარი, ინიციალები. (წელი) ლექსის სათაური. ვებსაიტის სახელწოდება. URL.
მაგალითად:
მაკფლაი, ჯ. (2015, ნოემბერი 6). ქსელის თავზე. თანამედროვე ჰიპ-ჰოპის პოეზიის არქივი. http://www.url.com
თავში ან რედაქტირებულ წყაროში ლექსის ციტირება
გვარი, ინიციალები. (წელი). თავის სათაური. რედაქტორის ინიციალები გვარი (რედ.), თავის/წიგნის სათაური (გვერდების ნომრები). გამომცემლობა.
მაგალითად:
კინგი, მ. (2009). ჩემი ვერონა. ლ.ვ. სმიტი (რედ.), ხმელთაშუა ზღვის პოეზია: იტალიიდან თურქეთამდე (გვ. 7-11). პენგვინ ბუქსი.
თარგმნილი ლექსის ციტირება
გვარი, ინიციალები. (წელი). სათაური. (ინიციალები გვარი, მთარგმნ.). (ორიგინალი ნაშრომი გამოქვეყნდა წელი). გამომცემლობა ან მოძიებულია URL-დან.
მაგალითად:
ლებრონი, ს. (2019). დაშლილი. (რ. ჯეიმსი, მთარგმნ.). (ორიგინალი ნაშრომი გამოქვეყნდა 1932). ფრანგული პოეზიის ფონდი.
დასკვნა
ლექსების სწორად ციტირება MLA და APA სტილებში მნიშვნელოვანი აკადემიური უნარია, რომელიც თავიდან აგაცილებთ პლაგიატს და დაგეხმარებათ უკეთესი ქულების მიღებაში. გახსოვდეთ ძირითადი განსხვავებები ამ ორ სტილს შორის:
- MLA-ში ფოკუსი კეთდება ავტორზე და გვერდის/სტრიქონის ნომრებზე, ხოლო APA-ში – ავტორსა და გამოქვეყნების წელზე.
- მოკლე ლექსების სათაურები ბრჭყალებში იწერება, ხოლო წიგნის სიგრძის პოემები – დახრილი შრიფტით.
- ოთხზე მეტი სტრიქონის ციტირებისას MLA-ში და სამზე მეტი სტრიქონის ციტირებისას APA-ში ბლოკური ციტირება გამოიყენეთ.
როდესაც ციტირების წესებში ვერ ერკვევით ან დრო გეწურებათ, შთაგონება დაგეხმარებათ აკადემიური ნაშრომების, ესეების და პრეზენტაციების სწორად გაფორმებაში, რაც თქვენს აკადემიურ წარმატებას უზრუნველყოფს.
მოგვწერე!
