შესავალი
Ibid. აკადემიურ წერაში ერთ-ერთი ყველაზე სასარგებლო აბრევიატურაა, რომელიც მნიშვნელოვნად ამარტივებს ციტირების პროცესს. აკადემიური ნაშრომის შექმნისას ხშირად გვიწევს ერთი და იმავე წყაროს რამდენჯერმე მოხსენიება, განსაკუთრებით მაშინ, როდესაც კონკრეტული ავტორის ნაშრომი განსაკუთრებით ღირებულია ჩვენი თემისთვის. თუმცა, ყოველ ჯერზე სრული ბიბლიოგრაფიული მონაცემების გამეორება არა მხოლოდ შრომატევადია, არამედ ტექსტის წაკითხვადობისთვისაც პრობლემურია.
თუ ნაშრომს ჩიკაგოს სტილით წერთ, Ibid. აბრევიატურა საშუალებას გაძლევთ, თავი აარიდოთ განმეორებით ციტირებას და მნიშვნელოვნად დაზოგოთ დრო. ბევრი სტუდენტი თავს იწუხებს აკადემიური წერის ამგვარი დეტალებით და სწორედ ამ დროს უწევთ დახმარებისთვის მიმართვა. ამ სტატიაში განვიხილავთ, რას ნიშნავს Ibid., როგორ უნდა გამოვიყენოთ ის სწორად და რა ძირითადი წესები უნდა გავითვალისწინოთ.
მოგვწერე!რას ნიშნავს Ibid. და რატომ არის ის მნიშვნელოვანი აკადემიურ წერაში?
Ibid. ლათინური სიტყვის “ibidem”-ის შემოკლებაა, რაც ქართულად “იმავე ადგილას” ან “იქვე” ნიშნავს. აკადემიურ ციტირებაში ეს აბრევიატურა გამოიყენება იმ წყაროს აღსანიშნავად, რომელიც წინა სქოლიოში ან საბოლოო შენიშვნაში უკვე სრულადაა მითითებული.
ეს პატარა აბრევიატურა საოცრად ფასეული ინსტრუმენტია აკადემიური ნაშრომის შემქმნელთათვის, რადგან:
- ზოგავს ადგილს და ამცირებს ციტირებისთვის საჭირო მოცულობას
- ამარტივებს მკითხველისთვის წყაროს მიდევნებას
- აძლიერებს ტექსტის წაკითხვადობას სქოლიოების განმეორებითი ინფორმაციის შემცირებით
- ამცირებს ბეჭდვის დროს, რაც განსაკუთრებით მნიშვნელოვანი იყო კომპიუტერის გამოგონებამდე
Ibid.-ის გამოყენებით მკითხველს მიუთითებთ, რომ უნდა დაუბრუნდეს წინა ციტირებას. ეს საშუალებას იძლევა, ნაშრომში ეფექტიანად და მოწესრიგებულად წარმოაჩინოთ წყაროები, განსაკუთრებით მაშინ, როდესაც რამდენიმე წყაროზე დაყრდნობით მუშაობთ.
Ibid-ის გამოყენების ძირითადი წესები აკადემიურ ნაშრომებში
სანამ Ibid.-ს გამოიყენებთ თქვენს ნაშრომში, აუცილებლად უნდა დარწმუნდეთ, რომ თქვენი ციტირების ფორმატი ამის საშუალებას იძლევა. ეს აბრევიატურა ძირითადად ჩიკაგოს სტილშია მიღებული, რომელიც იყენებს სქოლიოებს ყოველი გვერდის ბოლოს.
წერტილის გამოყენება
Ibid.-ის გამოყენებისას აუცილებლად უნდა დასვათ წერტილი აბრევიატურის შემდეგ, რითაც მიუთითებთ, რომ ეს შემოკლებული ფორმაა. ამგვარად წერილობითი ფორმა ყოველთვის იქნება “Ibid.” და არა უბრალოდ “Ibid”.
თანმიმდევრულობის პრინციპი
Ibid. გამოიყენება მხოლოდ მაშინ, როდესაც თანმიმდევრობით იმეორებთ ერთი და იმავე წყაროს ციტირებას. თუ შუაში სხვა წყაროს ციტირება გაქვთ, მაშინ Ibid.-ის გამოყენება არ შეიძლება და საჭიროა ხელახლა მიუთითოთ წყარო.
გვერდების მითითება
თუ ციტირებისას იმავე წყაროს, მაგრამ სხვა გვერდს მიუთითებთ, აუცილებელია Ibid.-ის შემდეგ მძიმით გამოყოთ და მიუთითოთ ახალი გვერდის ნომერი. მაგალითად: “Ibid., 8”.
დიდი ასოთი დაწყება
როდესაც Ibid. სქოლიოს დასაწყისში გვხვდება, ის დიდი ასოთი უნდა დავიწყოთ. თუმცა, თუ ის წინადადების შუაში გვხვდება, შეიძლება პატარა ასოთიც დაიწეროს.
ამ ძირითადი წესების დაცვა უზრუნველყოფს თქვენი აკადემიური ნაშრომის სიზუსტესა და პროფესიონალიზმს, რაც აუცილებელია აკადემიური სტანდარტების შესაბამისად წყაროების მითითებისას.
Ibid-ის გამოყენება ჩიკაგოს სტილში
ჩიკაგოს სტილის სპეციფიკა
ჩიკაგოს სტილის სახელმძღვანელოს მიხედვით, Ibid.-ის გამოყენება შეზღუდულია კონკრეტული გარემოებებით. ეს აბრევიატურა გამოიყენება მხოლოდ მაშინ, როდესაც უშუალოდ წინა ციტირებაში მოხსენიებულ წყაროს იმეორებთ.
მაგალითები ერთი და იმავე გვერდის ციტირებისას
როდესაც ერთსა და იმავე წყაროსა და გვერდზე მიუთითებთ:
- ჯეიმს სტოუნი, „ჩიკაგოს ისტორია” (ჩიკაგო: ჩიკაგოს უნივერსიტეტის გამომცემლობა, 2020), 45.
- Ibid.
მეორე სქოლიო მიუთითებს ზუსტად იმავე წყაროსა და გვერდზე, რაც პირველში იყო მითითებული.
მაგალითები სხვადასხვა გვერდების ციტირებისას
თუ იმავე წყაროს, მაგრამ სხვა გვერდს მიუთითებთ:
- ჯეიმს სტოუნი, „ჩიკაგოს ისტორია” (ჩიკაგო: ჩიკაგოს უნივერსიტეტის გამომცემლობა, 2020), 45.
- Ibid., 56.
- Ibid., 78.
ამ შემთხვევაში, ყველა ციტირება ერთი და იმავე წყაროზე მიუთითებს, მაგრამ სხვადასხვა გვერდებზე.
თუ სხვა წყაროს ციტირება გვხვდება შუაში, Ibid.-ის გამოყენება აღარ შეიძლება:
- ჩარლზ ჯონსონი, „თანამედროვე ხელოვნების ისტორია” (ნიუ-იორკი: ABC გამომცემლობა, 2022), 38.
- Ibid., 41.
- ჯიმი სმუდლი, „გაგების ხელოვნება: ყოვლისმომცველი გზამკვლევი” (ნიუ-იორკი: Art Press, 2022), 29.
- ჯონსონი, „თანამედროვე ხელოვნება”, 51.
მე-4 სქოლიოში ვერ გამოვიყენებთ Ibid.-ს, რადგან მე-3 სქოლიოში სხვა წყარო გვაქვს მითითებული. ამის ნაცვლად, ვიყენებთ შემოკლებულ შენიშვნას.
მოკლე შენიშვნების (Short Notes) გამოყენება
მოკლე შენიშვნა წარმოადგენს წყაროს შესახებ შემჭიდროებულ ინფორმაციას, რომელიც უკვე მოხსენიებული იყო ტექსტში. არჩევანი Ibid.-სა და მოკლე შენიშვნას შორის დამოკიდებულია თქვენს პირად უპირატესობაზე, თუმცა თანამედროვე ტენდენციები უფრო მოკლე შენიშვნებისკენ იხრება, რადგან ისინი უფრო ნათელს ხდიან ციტირებას.
მოკლე შენიშვნა უნდა მოიცავდეს:
- ავტორის გვარს
- შემოკლებულ სათაურს (თუ საჭიროა)
- გვერდის ნომერს
მაგალითად:
სრული შენიშვნა: ჯეიმს სტოუნი, „ჩიკაგოს ისტორია: ყოვლისმომცველი მიმოხილვა” (ჩიკაგო: ჩიკაგოს უნივერსიტეტის გამომცემლობა, 2020), 45.
მოკლე შენიშვნა: სტოუნი, „ჩიკაგოს ისტორია”, 45.
Ibid.-ის ზედმეტად გამოყენება შეიძლება ციტირებებს გაურკვეველს ხდიდეს. ბევრი მეცნიერი და სტილის სახელმძღვანელო გვირჩევს, მოვერიდოთ მის ზედმეტად გამოყენებას და უპირატესობა მივანიჭოთ მოკლე შენიშვნებს, რაც ტექსტს უფრო მკაფიოს ხდის.
Ibid. APA და MLA ციტირების სტილებში
APA და MLA ციტირების სტილებში Ibid.-ის გამოყენება მიუღებელია, რადგან ორივე სტილი იყენებს ტექსტში ჩასმულ ციტირებას ფრჩხილებში, და არა სქოლიოებს ან საბოლოო შენიშვნებს.
ამ ფორმატებში ტექსტში ჩასმული ციტირება უკვე არის ლაკონური და მოიცავს აუცილებელ ინფორმაციას წყაროს იდენტიფიცირებისთვის. შესაბამისად, არ არსებობს Ibid.-ის გამოყენების საჭიროება ციტირების კიდევ უფრო შესამოკლებლად.
APA და MLA სტილებში გირჩევთ, მიუთითოთ საჭირო დეტალები, როგორიცაა ავტორის გვარი და გამოქვეყნების წელი, უშუალოდ ფრჩხილებში, რათა სწორად მიუთითოთ ციტირებული წყარო. ამით უზრუნველყოფთ სიცხადესა და სიზუსტეს კონკრეტული წყაროს მითითებისას.
ხშირად დასმული კითხვები Ibid-ის შესახებ
რატომ გამოიყენება Ibid. აკადემიურ წერაში?
Ibid.-ის გამოყენება აკადემიურ წერაში მიუთითებს მკითხველს, რომ მეორედ იმოწმებთ წყაროს. თუ იმავე წყაროდან სხვა გვერდს უთითებთ, აუცილებელია გვერდის ნომრის მითითება. ეს ეხმარება დაინტერესებულ პირს, იპოვოს კონკრეტული ციტატის ადგილმდებარეობა თავდაპირველ წყაროში.
შეიძლება თუ არა Ibid.-ის გამოყენება ჩიკაგოს ფორმატში?
დიახ, Ibid. ფართოდ გამოიყენება ჩიკაგოს სტილში იმავე წყაროზე მისათითებლად. წყაროს პირველი ხსენებისას შეიტანეთ სრული ციტირება, შემდეგ კი გამოიყენეთ Ibid. იმავე წყაროს შემდგომი მითითებებისთვის, თუ შუაში სხვა წყაროს ციტირება არ არის.
შესაძლებელია თუ არა Ibid.-ის გამოყენება APA ფორმატში?
არა, ეს არ არის რეკომენდებული. APA სტილი უპირატესობას ანიჭებს სრულ ციტირებებს, სიცხადისა და წყაროს ადვილად მოძიების მიზნით. ყოველი ციტირებისთვის ჩართეთ ავტორის გვარი, გამოქვეყნების წელი, სათაური და სხვა დეტალები.
რამდენად ხშირად შეიძლება Ibid.-ის გამოყენება?
არ არსებობს შეზღუდვა, თუ როდის და რამდენჯერ შეიძლება Ibid.-ის გამოყენება. მთავარია, მისი გამოყენება შეესაბამებოდეს თქვენი ნაშრომის ფორმატს.
არის თუ არა Ibid. იგივე, რაც Id.?
არა, მაგრამ ისინი მსგავსია. Id. გამოიყენება იურიდიულ ციტირებაში, როგორც “idem”-ის აბრევიატურა, რაც ნიშნავს “იგივე” და აქვს თავისი სტილისტური სახელმძღვანელო პრინციპები.
დასკვნა
Ibid. წარმოადგენს ძალიან სასარგებლო ინსტრუმენტს აკადემიური წერისას, განსაკუთრებით ჩიკაგოს სტილში მომუშავე მკვლევარებისთვის. მისი სწორად გამოყენება არა მხოლოდ ამარტივებს ციტირების პროცესს, არამედ ზრდის თქვენი ნაშრომის პროფესიონალიზმს და წაკითხვადობას.
დაიმახსოვრეთ ძირითადი წესები: ყოველთვის დასვით წერტილი Ibid.-ის შემდეგ, გამოიყენეთ მხოლოდ მაშინ, როდესაც თანმიმდევრულად ციტირებთ ერთსა და იმავე წყაროს და დაურთეთ გვერდის ნომერი, თუ ეს საჭიროა. ასევე, გაითვალისწინეთ, რომ APA და MLA სტილებში Ibid. არ გამოიყენება.
თუ აკადემიური წერის ნიუანსები გიჭირთ ან დროში შეზღუდული ხართ, ნუ მოგერიდებათ დახმარების თხოვნა. სწორი ციტირება თქვენი აკადემიური კეთილსინდისიერების გამოხატულებაა.
მოგვწერე!
