ოჯახში ძალადობის პრობლემის მიმოხილვა და ანალიზი საქართველოში
ოჯახში ძალადობა საქართველოში ერთ-ერთი ყველაზე სერიოზული და მწვავე პრობლემაა, რომელიც მიუხედავად გაზრდილი ყურადღებისა, კვლავ რთულ გამოწვევად რჩება. ბოლო წლებში ქვეყანაში აქტიურად მიმდინარეობდა მოქმედებები კანონმდებლობის ევროპულ სტანდარტებთან შესაბამისობაში მოსაყვანად, თუმცა სტატისტიკური მონაცემები კვლავ შემაშფოთებელია. ამ ბლოგში გაგაცნობთ ხუთ ყველაზე გამაოგნებელ ფაქტს ოჯახში ძალადობის შესახებ საქართველოში, რომელიც ყველა მოქალაქემ უნდა იცოდეს.
თუ ფიქრობ, რომ ოჯახში ძალადობის შესახებ აკადემიური ნაშრომის მომზადებისთვის დრო აღარ გრჩება, დაგვიკავშირდი ახლავე და შთაგონება შენს ნაშრომს უმოკლეს ვადაში მაღალი ხარისხით მოამზადებს: მოგვწერე Facebook-ზე
1. ოჯახში ძალადობის გამოვლენის მზარდი ტენდენცია
ოჯახში ძალადობის შემთხვევების რაოდენობა და მათი გამჟღავნების მაჩვენებელი საქართველოში ბოლო წლებში მნიშვნელოვნად გაიზარდა. სტატისტიკური მონაცემები გვიჩვენებს, რომ 2015-2017 წლებში ოჯახში ძალადობის რეგისტრირებული შემთხვევების რაოდენობა 2.5-ჯერ გაიზარდა.
2015 წელს რეგისტრირებული იყო ოჯახში ძალადობის 901 შემთხვევა, საიდანაც 810 საქმე სასამართლომდე მივიდა. 2016 წელს ეს რიცხვი გაიზარდა 1,416 შემთხვევამდე, ხოლო 2017 წელს უკვე 2,192 შემთხვევა დაფიქსირდა.
ეს სტატისტიკა არ ნიშნავს მხოლოდ იმას, რომ ძალადობის შემთხვევები გახშირდა, არამედ იმასაც, რომ გაიზარდა:
- საზოგადოების ცნობიერება პრობლემის შესახებ
- მსხვერპლთა მზაობა განაცხადონ ძალადობის შესახებ
- სამართლებრივი მექანიზმების ეფექტურობა
საკანონმდებლო ცვლილებები, რომლებიც მიზნად ისახავდა ქვეყნის კანონმდებლობის ევროპულ სტანდარტებთან ჰარმონიზაციას, მნიშვნელოვან როლს თამაშობს ძალადობის შემთხვევების უკეთ გამოვლენასა და მათზე რეაგირებაში.
2. დამაფიქრებელი სტატისტიკა ოჯახში ძალადობის შესახებ
კვლევების მიხედვით, საქართველოში 15-64 წლის ქალების დაახლოებით 14% გამოუცდია ფიზიკური, სექსუალური ან/და ემოციური ძალადობა ინტიმური პარტნიორის მხრიდან. ეს ნიშნავს, რომ ყოველი მეშვიდე ქალი ძალადობის მსხვერპლია საკუთარ ურთიერთობაში.
კიდევ უფრო შემაშფოთებელია, რომ ქალების 26%-ს განუცდია სექსუალური ძალადობა ან შევიწროება არაპარტნიორი პირის მხრიდან. ეს რიცხვი ნიშნავს, რომ ყოველი მეოთხე ქალი გამხდარა სექსუალური ძალადობის მსხვერპლი.
დამატებით, კვლევები აჩვენებს, რომ ქალების დაახლოებით 10% აღნიშნავს ეკონომიკური ძალადობის გამოცდილებას, ხოლო ორსულობის პერიოდში ფიზიკური ძალადობა გამოუცდია გამოკითხულ ქალთა 2%-ს.
ძალადობის სხვადასხვა ფორმებს შორისაა:
- ფიზიკური ძალადობა
- ფსიქოლოგიური ძალადობა
- ეკონომიკური ძალადობა
- სექსუალური ძალადობა
- დევნა და შევიწროება
3. საზოგადოებაში არსებული დამოკიდებულებები
ერთ-ერთი ყველაზე შემაშფოთებელი ასპექტი ოჯახში ძალადობის საკითხთან დაკავშირებით არის ის, რომ საქართველოში ძალადობის მსხვერპლთა დიდი ნაწილი კვლავ ამართლებს ძალადობრივ ქცევას. ეს მიუთითებს საზოგადოებაში ღრმად ფესვგადგმულ სოციალურ და კულტურულ პრობლემებზე.
კვლევები აჩვენებს, რომ:
- გამოკითხულ ქალთა 33% მიიჩნევს, რომ ცოლ-ქმარს შორის ძალადობა მათი პირადი საქმეა
- 12% თვლის, რომ ოჯახის ერთიანობის შესანარჩუნებლად ქალმა ძალადობა უნდა აიტანოს
- მოსახლეობის მხოლოდ ნახევარზე ნაკლები (ქალების 44% და მამაკაცების 38%) მიიჩნევს, რომ ცოლის გაუპატიურება დანაშაულია
ძალადობის გამართლების მიზეზებს შორისაა: ეჭვიანობა, უმუშევრობა და სიღარიბე, ქალების ეკონომიკური დამოკიდებულება მამაკაცებზე, სტერეოტიპები ოჯახში მამაკაცის დომინანტური როლის შესახებ და ალკოჰოლზე დამოკიდებულება.
4. მოწყვლადი ჯგუფები და რისკ-ფაქტორები
კვლევებმა აჩვენა, რომ ძალადობის გამართლების ალბათობა უფრო მაღალია გარკვეულ სოციალურ ჯგუფებში. განსაკუთრებით მოწყვლადები არიან ქალები, რომლებიც:
- ცხოვრობენ სიღარიბეში
- ცხოვრობენ სოფლად
- აქვთ დაბალი განათლების დონე
- არ მუშაობენ
- ბავშვობაში გამოუცდიათ ძალადობა
საინტერესოა, რომ ძალადობის მსხვერპლები ორიდან ოთხჯერ უფრო ხშირად ამართლებენ ძალადობრივ ქცევას, ვიდრე ის ქალები, რომელთაც არ გამოუცდიათ პარტნიორის მხრიდან ძალადობა.
გეოგრაფიული განაწილების თვალსაზრისით, შემთხვევები უფრო ხშირია თბილისში, სამცხე-ჯავახეთსა და მცხეთა-მთიანეთის რეგიონებში, ხოლო შედარებით ნაკლებია აჭარის, გურიის, სამეგრელოსა და იმერეთის რეგიონებში.
5. დახმარების მიღების გამოწვევები
მიუხედავად იმისა, რომ საქართველოში არსებობს მსხვერპლთა დაცვისა და დახმარების სხვადასხვა მექანიზმი, სტატისტიკა აჩვენებს, რომ ძალადობის მსხვერპლთა მხოლოდ 18% მიმართავს პოლიციას დახმარებისთვის.
კვლევები ცხადყოფს, რომ მსხვერპლთა ინფორმირებულობის დონე არსებული სერვისების შესახებ არათანაბარია:
- თავშესაფრების შესახებ ინფორმაცია აქვს გამოკითხულთა 61.7%-ს
- კრიზისული ცენტრების არსებობის შესახებ იცის მხოლოდ 38%-მა
დახმარების მიღებაზე უარის თქმის მიზეზები ხშირად უკავშირდება:
- ეკონომიკურ დამოკიდებულებას
- ალტერნატიული საცხოვრებლის არქონას
- სოციალურ სტიგმას
- შიშს და ძალადობის განმეორების რისკს
- ნდობის ნაკლებობას სამართალდამცავი ორგანოების მიმართ
დასკვნა
მიუხედავად იმისა, რომ ბოლო წლებში საქართველოში ოჯახში ძალადობის წინააღმდეგ ბრძოლა გააქტიურდა, რაც აისახა როგორც საკანონმდებლო ცვლილებებში, ისე გამოვლენილი შემთხვევების სტატისტიკის ზრდაში, პრობლემა კვლავ მწვავედ დგას.
საზოგადოების ცნობიერების ამაღლება, სტერეოტიპების დაძლევა და ეფექტური დახმარების სერვისების განვითარება კრიტიკულად მნიშვნელოვანია ამ პრობლემის გადასაჭრელად. თითოეული ჩვენგანს შეუძლია წვლილი შეიტანოს ოჯახში ძალადობის წინააღმდეგ ბრძოლაში – ინფორმაციის გავრცელებით, მსხვერპლთა მხარდაჭერით და ძალადობის გამამართლებელი სტერეოტიპების წინააღმდეგ ბრძოლით.
ასევე, გაეცანი ჩვენს ბლოგს ქალთა დისკრიმინაციაზე შრომით ბაზარზე.
თან შეგახსენებთ, რომ თუ მუშაობ, ან რაიმე ფორსმაჟორი გამოგიჩნდა და თან, ოჯახში ძალადობაზე აკადემიური ნაშრომის შესასრულებლად დრო არ გრჩება, აუცილებლად მოგვწერე ახლავე და დაგეხმარებით!
