შესავალი
სქოლიო აკადემიური წერის უმნიშვნელოვანესი ელემენტია, რომელიც საშუალებას გაძლევთ ნაშრომში მნიშვნელოვანი ინფორმაცია სწორად ჩართოთ. თუ გაინტერესებთ, რა არის სქოლიო და როგორ გამოიყენება ის აკადემიურ ნაშრომებში, სწორ ადგილას ხართ. სქოლიოების არსისა და მათი სწორად გამოყენების ცოდნა მნიშვნელოვნად აამაღლებს თქვენი აკადემიური ნაშრომის ხარისხს. ამ ბლოგში დეტალურად განვიხილავთ ამ ციტირების ტიპის გამოყენების ნიუანსებს, მოგაწვდით პრაქტიკულ მაგალითებსა და რჩევებს, რომ ეფექტურად შეძლოთ მისი გამოყენება.
თუ ნაშრომზე მუშაობისას გრჩებათ შთაბეჭდილება, რომ სქოლიოების სწორად გამოყენებისთვის დრო აღარ გაქვთ ან დახმარება გჭირდებათ, შთაგონება დაგეხმარებათ აკადემიური ნაშრომის სრულყოფაში.
მოგვწერე!სქოლიოს არსი და დანიშნულება
სქოლიო წარმოადგენს ციტირების ან დამატებითი ინფორმაციის ფორმას, რომელიც გვერდის ქვედა ნაწილში გვხვდება, ძირითადი ტექსტისგან გამოყოფილი ჰორიზონტალური ხაზით.
სტუდენტები სქოლიოებს აკადემიურ ნაშრომებში იყენებენ დამატებითი განმარტებების, კომენტარების ან წყაროების მისათითებლად. ასევე, შეგიძლიათ ისინი გამოიყენოთ შინაარსზე პირადი მოსაზრების გამოსახატავად – უბრალოდ, დარწმუნდით, რომ ეს ნამდვილად ამდიდრებს თქვენს ნაშრომს.
სქოლიოების მთავარი დანიშნულება ინფორმაციის განმარტება, დამატებითი დეტალების მიწოდება ან ძირითადი ტექსტის შინაარსთან დაკავშირებული კომენტარების შეთავაზებაა. მათი გამოყენება არ უნდა მოხდეს წყაროების ციტირებისთვის ან ბიბლიოგრაფიული ინფორმაციის ჩასართავად, რადგან ამისთვის საჭიროა ტექსტში ჩართული ციტირება და ცალკე ლიტერატურის სია.
სქოლიო და საბოლოო შენიშვნების განსხვავება
ორივე ციტირების ფორმა ძალიან ჰგავს ერთმანეთს, რამაც შეიძლება დაგაბნიოთ, სად უნდა გამოიყენოთ თითოეული. თუმცა, მათი ძირითადი განსხვავება დოკუმენტში განთავსების ადგილია, ხოლო მიზანი რჩება იგივე – დამატებითი დეტალების ან შეხედულებების მიწოდება.
სქოლიო ზუსტად იქ თავსდება, სადაც ციტირება გვხვდება, იმავე გვერდის ქვედა ნაწილში, ხოლო საბოლოო შენიშვნები ნაშრომის ბოლოს იყრის თავს, ჩვეულებრივ, ცალკე სექციაში.
სქოლიოს სწორად გამოყენება
სქოლიოების წერისას გაითვალისწინეთ შემდეგი წესები:
განთავსება
სქოლიოების შექმნისას, გამოყავით ისინი ძირითადი ტექსტისგან ჰორიზონტალური ხაზით. გამოიყენეთ არაბული ციფრები (1, 2, 3 და ა.შ.) სქოლიოების თანმიმდევრული დანომვრისთვის მთელ დოკუმენტში. დაამატეთ სქოლიოს ნომრები წინადადების ბოლოს და პუნქტუაციის შემდეგ. ერთადერთი გამონაკლისია, როდესაც წინადადება ტირეთი სრულდება, ამ შემთხვევაში ნომერი მის წინ უნდა დაემატოს. ნომრის წინ ინტერვალი არ უნდა იყოს.
ფორმატირება
გამოიყენეთ უფრო პატარა შრიფტის ზომა ძირითად ტექსტთან კონტრასტისთვის. ჩვეულებრივ, 10 ან 11 პუნქტიანი შრიფტის ზომა გამოიყენება. გამოიყენეთ Times New Roman ან მსგავსი შრიფტი.
ციტირების ფორმატი
თუ სქოლიო წყაროზე მიუთითებს, მიჰყევით იმავე ციტირების ფორმატს, რაც ძირითად ტექსტშია. სქოლიო ნათლად და ლაკონურად უნდა ჩამოყალიბდეს, თუ ის დამატებით ინფორმაციას მოიცავს, როგორიცაა განმარტებები ან კომენტარები.
როგორ დავამატოთ სქოლიო Word-სა და Google Docs-ში
შეგიძლიათ მარტივად ჩასვათ სქოლიოები თქვენს დოკუმენტებში შემდეგი ნაბიჯების გამოყენებით:
Microsoft Word-ში:
- მოათავსეთ კურსორი ძირითად ტექსტში სიტყვის ან ფრაზის ბოლოს
- გადადით “References” ჩანართზე ზედა მენიუში, დააჭირეთ “Insert Footnote” ღილაკს
- როდესაც სიტყვები და ზედა ინდექსის ნომერი ავტომატურად გადაინაცვლებს შესაბამის სექციაში, ჩაწერეთ თქვენი ტექსტი სქოლიოს ველში
Google Docs-ში:
ნაბიჯები ძირითადად იდენტურია; მხოლოდ მეორე ნაბიჯი განსხვავდება. როდესაც კურსორს საჭირო სიტყვის ან ფრაზის ბოლოს მოათავსებთ, გადადით “Insert” ჩანართზე ზედა მენიუში და აირჩიეთ “Footnote”. ტექსტის განთავსების შემდეგ, გადაამოწმეთ, რომ სქოლიოების ფორმატირება თქვენი სასურველი ციტირების სტილის კონკრეტულ მითითებებს მიჰყვება.
სქოლიოს გამოყენება სხვადასხვა ციტირების სტილში
APA სტილის სქოლიოს გზამკვლევი
APA ფორმატში სქოლიოები ჩვეულებრივ არ არის რეკომენდებული, მის ნაცვლად უპირატესობა ენიჭება ტექსტში ჩართულ ციტირებას. თუმცა, შეიძლება შეხვდეთ ორ შემთხვევას, როდესაც მათი გამოყენება დასაშვებია:
- შინაარსობრივი სქოლიოები: გამოიყენება ტექსტში კონკრეტული საკითხის შესახებ დამატებითი ინფორმაციის ან განმარტების მისაწოდებლად. ისინი უნდა დაინომროს თანმიმდევრულად მთელ ნაშრომში ზედა ინდექსის არაბული ციფრებით. თავად სქოლიო უნდა განთავსდეს იმ გვერდის ქვედა ნაწილში, სადაც მითითებაა.
- საავტორო უფლების მინიჭება: შეიძლება ასევე გსურდეთ იმ წყაროების კრედიტის მინიჭება, რომლებიც საავტორო უფლების მინიჭებას საჭიროებენ, როგორიცაა ნახატები, ცხრილები ან გრძელი ციტატები. ასეთ შემთხვევებში, სქოლიო უნდა მოიცავდეს საავტორო უფლების ინფორმაციას და ნებართვის განაცხადს.
მიუხედავად იმისა, თუ რა მიზეზით გსურთ სქოლიოების განთავსება თქვენს ნაშრომში, აი, ზოგადი სახელმძღვანელო:
- განათავსეთ ისინი იმავე გვერდის ქვედა ნაწილში, სადაც ზედა ინდექსის ნომერი ჩნდება ძირითად ტექსტში.
- გამოიყენეთ არაბული ციფრები (1, 2, 3 და ა.შ.) თანმიმდევრულად სქოლიოების მოსანიშნად იმ თანმიმდევრობით, როგორც ისინი ძირითად ტექსტში ჩნდება.
- დააფორმატეთ მარცხნივ გასწორებული, ჩვეულებრივი ტექსტის სტილით, ტყვიების ან სპეციალური ფორმატირების გარეშე.
- დაიწყეთ წერა შესაბამისი ზედა ინდექსის ნომრით, რომელსაც მოსდევს ინტერვალი.
Chicago სტილის სქოლიოს გზამკვლევი
Chicago სტილის სახელმძღვანელო მნიშვნელოვნად ეყრდნობა სქოლიოებს, განსაკუთრებით მის შენიშვნები-ბიბლიოგრაფიის სისტემაში, რომელიც ხშირად ჰუმანიტარულ მეცნიერებებში გამოიყენება. შენიშვნები-ბიბლიოგრაფიის სისტემა ავტორებს საშუალებას აძლევს აირჩიონ სქოლიოებსა და საბოლოო შენიშვნებს შორის, ამასთან სქოლიოები უფრო გავრცელებული არჩევანია.
როდესაც შენიშვნები-ბიბლიოგრაფიის სისტემაზე ვსაუბრობთ, არსებობს ორი ტიპის სქოლიო: მოკლე ფორმა და გრძელი ფორმა. მოკლე ფორმა გამოიყენება, როდესაც არსებობს სრული ბიბლიოგრაფია და სქოლიოში შეტანილია მხოლოდ წყაროს ძირითადი დეტალები. გრძელი ფორმა გამოიყენება, როდესაც სრული ბიბლიოგრაფია არ არის და წყაროს პირველი მითითება სრულ ციტირებას უნდა შეიცავდეს.
გაეცანით ძირითად წესებს:
- ჩასვით ზედა ინდექსის ნომერი ძირითად ტექსტში, სადაც გსურთ, რომ სქოლიო გამოჩნდეს. ეს შეგიძლიათ გააკეთოთ ნომრის შერჩევით და ზედა ინდექსის ფორმატირების პარამეტრის გამოყენებით ან თქვენი ტექსტის დამუშავების პროგრამული უზრუნველყოფის “Insert” მენიუს გამოყენებით.
- გადადით იმავე გვერდის ქვედა ნაწილში (ან დოკუმენტის ბოლოში, თქვენი ციტირების სტილის მიხედვით), დაამატეთ შესაბამისი ნომერი, რომელიც ძირითად ტექსტში გამოიყენება, რომელსაც წერტილი მოსდევს და შეიტანეთ წყაროს სრული ციტირების ინფორმაცია. იმავე წყაროს შემდგომი ციტირებისთვის, შეგიძლიათ გამოიყენოთ “Ibid.” (მოკლე ibidem, რაც “იმავე ადგილას” ნიშნავს), რომელსაც მოსდევს გვერდის ნომერი(ები) თანმიმდევრული სქოლიოებისთვის. სქოლიოების გამოყენების წესები შეიძლება განსხვავდებოდეს სფეროსა და დაწესებულების მიხედვით; თუ დარწმუნებული არ ხართ, უმჯობესია კონსულტაცია გაიაროთ თქვენს ინსტრუქტორთან.
MLA სტილის სქოლიოს გზამკვლევი
MLA (თანამედროვე ენების ასოციაცია) სტილში სქოლიოები ხშირად არ გამოიყენება – ისინი ფრჩხილებში ჩასმულ ციტირებას იყენებენ. თუმცა, თუ შეხვდებით სიტუაციას, სადაც MLA სტილში სქოლიოების გამოყენება გჭირდებათ, აი, სახელმძღვანელო:
- განათავსეთ ტექსტი იმავე გვერდის ქვედა ნაწილში, სადაც ზედა ინდექსის ნომერი ჩნდება ძირითად ტექსტში.
- გამოიყენეთ არაბული ციფრები (1, 2, 3 და ა.შ.) თანმიმდევრულად სქოლიოების მოსანიშნად იმ თანმიმდევრობით, როგორც ისინი ტექსტში ჩნდება.
- დაიწყეთ შესაბამისი ზედა ინდექსის ნომრით, რომელსაც წერტილი მოსდევს.
ოთხი მნიშვნელოვანი რჩევა სქოლიოების წერისას
გონივრული შერჩევა
ზედმეტმა გამოყენებამ შეიძლება მკითხველის ყურადღება ნაშრომის ძირითადი შინაარსიდან გადაატანინოს – გამოიყენეთ სქოლიოები მხოლოდ აუცილებლობის შემთხვევაში.
ლაკონურობა
სქოლიოები მოკლე და საქმეზე ორიენტირებული უნდა იყოს. მოერიდეთ ვრცელ ახსნა-განმარტებებს ან გადახვევებს, რადგან ამან შეიძლება ძირითადი ტექსტის ნაკადი დაარღვიოს.
საინტერესო შინაარსი
სქოლიოები შეიძლება იყოს შესანიშნავი ადგილი საინტერესო ან ინტრიგის შემცველი ინფორმაციის ჩასართავად, რომელიც პირდაპირ არ უკავშირდება თქვენს მთავარ არგუმენტს, მაგრამ ღირებულებას მატებს თქვენს ნაშრომს. ეს შეიძლება იყოს სახალისო ფაქტი, შესაბამისი ანეკდოტი ან ისტორიული კონტექსტი მკითხველის გაგების გასაღრმავებლად.
მკითხველის ჩართულობა
ჩართეთ თქვენი მკითხველები აზროვნების გამომწვევი კითხვების დასმით, შემდგომი განხილვისთვის შეთავაზებების მიწოდებით ან მათი მოწვევით მონათესავე თემების შესასწავლად. ამან შეიძლება თქვენს ნაშრომს ინტერაქციული და მონაწილეობითი ელემენტი შემატოს.
ხშირად დასმული კითხვები
სქოლიო თუ საბოლოო შენიშვნა – რომელი ავირჩიოთ?
ეს დამოკიდებულია ციტირების სტილსა და პირად უპირატესობაზე – უბრალოდ, დარწმუნდით, რომ სწორად განათავსებთ მათ ნაშრომში ან სექციაში.
რა არის სქოლიოს დანიშნულება?
მას შეუძლია გააუმჯობესოს თქვენი ნაშრომი დამატებითი ინფორმაციის, განმარტების ან დოკუმენტში ციტირების შეთავაზებით.
რისგან შედგება სქოლიო?
ციტირების შემთხვევაში, სქოლიოები უნდა მოიცავდეს შესაბამის საინფორმაციო წყაროს, როგორიცაა ავტორის გვარი, ნაშრომის სათაური და გვერდის ნომერი, რომელიც ნაწყვეტს უკავშირდება.
სად უნდა განვათავსოთ სქოლიო – წერტილის შემდეგ თუ წინ?
თითქმის ყველა შემთხვევაში, სქოლიოები წინადადების ბოლოს წერტილის შემდეგ თავსდება. თანმიმდევრობა ასე გამოიყურება: წინადადება, წერტილი, ზედა ინდექსის სქოლიოს ნომერი. ერთადერთი გამონაკლისია, როდესაც ტირეს იყენებთ; ამ შემთხვევაში სქოლიო მის წინ უნდა დაამატოთ.
დასკვნა
სქოლიოები წარმოადგენს მნიშვნელოვან ინსტრუმენტს აკადემიურ წერაში, რომელიც საშუალებას გაძლევთ დამატებითი ინფორმაცია ან კომენტარები ჩართოთ თქვენს ნაშრომში, ძირითადი ტექსტის ნაკადის დარღვევის გარეშე. მათი სწორად გამოყენება გარკვეულ ცოდნასა და პრაქტიკას მოითხოვს, მაგრამ როდესაც სწორად გამოიყენება, მათ შეუძლიათ მნიშვნელოვნად გააუმჯობესონ თქვენი ნაშრომის ხარისხი.
გახსოვდეთ, სხვადასხვა ციტირების სტილს სქოლიოების გამოყენებასთან დაკავშირებით სხვადასხვა მოთხოვნები აქვს, ამიტომ დარწმუნდით, რომ კონსულტაციას გაივლით თქვენი ინსტიტუციის ან ინსტრუქტორის სპეციფიკურ სახელმძღვანელოებთან. იყავით შერჩევითი და ლაკონური თქვენი სქოლიოების გამოყენებისას და ისინი თქვენი აკადემიური წერის ღირებული დამატება გახდება.
თუ გიჭირთ სქოლიოების სწორად გამოყენება ან თქვენი აკადემიური ნაშრომის სხვა ასპექტებში გჭირდებათ დახმარება, შთაგონება მზადაა დაგეხმაროთ. ჩვენი პროფესიონალები უზრუნველყოფენ, რომ თქვენი ნაშრომი ყველა აკადემიურ სტანდარტს აკმაყოფილებდეს.
მოგვწერე!
