შესავალი
ნარატიული ესე ერთ-ერთი ყველაზე შთამბეჭდავი აკადემიური ნაშრომია, რომელიც მოგზაურობას გვთავაზობს ამბების, განცდებისა და გამოცდილებების სამყაროში. როგორც სახელწოდებიდან ჩანს, ნარატიული ესე მოგვითხრობს ისტორიებს – პირადს თუ სხვისას, ინდივიდუალურს თუ კოლექტიურს. ხშირად სტუდენტებს სთხოვენ საკუთარი გამოცდილების გაზიარებას ასეთი დავალებების ფარგლებში. ნარატიული ესეს გეგმის სწორად შედგენა არის ის საძირკველი, რომელზეც შთამბეჭდავი და წარმატებული ნაშრომი იგება.
ნარატიული ესე არ არის უბრალოდ ამბის თხრობა – მისი მიზანია გარკვეული აზრის, ცხოვრებისეული გაკვეთილის გადმოცემა ან მკითხველის დაფიქრება ადამიანურ თვისებებზე, გარკვეული მოვლენების ან მოგონებების მნიშვნელობაზე. ამ სტატიაში განვიხილავთ, როგორ შევადგინოთ ნარატიული ესეს გეგმა, რომელიც დაგეხმარებათ მასალის ორგანიზებაში, მის სათანადო თანმიმდევრობით წარმოდგენაში და იმის უზრუნველყოფაში, რომ ნაშრომის ყველა მნიშვნელოვანი ნაწილი გათვალისწინებული იყოს.
თუ დრო გეწურებათ და ნარატიული ესეს შექმნისთვის ძალები აღარ გრჩებათ, შთაგონება მზადაა შეგიქმნათ უმაღლესი ხარისხის ნაშრომი, რომელიც თქვენს მოთხოვნებს სრულად დააკმაყოფილებს.
მოგვწერე!რა არის ნარატიული ესე
ნარატიული ესე არის თხრობითი ხასიათის აკადემიური ნაშრომი, რომელიც მოგვითხრობს ამბავს და ამავდროულად გადმოსცემს გარკვეულ აზრს ან გაკვეთილს. ამ ტიპის ესეები განსაკუთრებულია იმით, რომ ავტორს საშუალებას აძლევს საკუთარი ხმა და პერსპექტივა გამოიყენოს, რაც მრავალ სხვა აკადემიურ ნაშრომში ნაკლებად დასაშვებია.
ნარატიული ესეს მთავარი დამახასიათებელი ნიშნებია:
- პირადი გამოცდილების ან დაკვირვების გაზიარება
- მოვლენების თხრობითი თანმიმდევრობა
- დეტალების, გრძნობებისა და ემოციების გამოყენება
- ფიქრის გამოწვევა და აზრის გადმოცემა
- მკითხველთან ემოციური კავშირის დამყარება
განსხვავებით ანალიტიკური ან არგუმენტაციული ესეებისგან, ნარატიული ესე მეტ თავისუფლებას იძლევა შემოქმედებითობის გამოსავლენად. თუმცა, ეს არ ნიშნავს, რომ მას მკაცრი სტრუქტურა არ სჭირდება. პირიქით, სწორედ კარგად გააზრებული გეგმა არის ის, რაც ნარატიული ესეს წარმატებას განაპირობებს.
ნარატიული ესეს გეგმის ძირითადი ნაწილები
შესავალი ნაწილი
ნარატიული ესეს შესავალი ნაწილი შემდეგი ელემენტებისგან შედგება:
ჰუკი (მკითხველის დაინტერესება) – მკითხველის ყურადღების მიპყრობა აუცილებელია, განსაკუთრებით ნარატიულ ესეში, რომელიც ხშირად პირადი, ემოციური ან დასაფიქრებელი უნდა იყოს. მნიშვნელოვანია სათანადო განწყობის შექმნა პირველივე წინადადებებიდან. შეგიძლიათ დაიწყოთ მოულოდნელი აღიარებით, უჩვეულო ადამიანების ან გარემოს აღწერით, რომელიც მკითხველის ცნობისმოყვარეობას აღძრავს.
ჰუკის მაგალითი: „იმ დღეს, როცა ბიძაჩემმა მითხრა, რომ ღმერთი არ არსებობს, ავტობუსში ვისხედით და მრცხვენოდა, რომ სხვა მგზავრებს ესმოდათ ჩვენი საუბარი.”
თეზისი – ნებისმიერი შესავლის აუცილებელი ელემენტია, რადგან აცხადებს, რა მოსაზრება ან აზრი გადმოიცემა ნაშრომში. ეს უნდა იყოს სადავო წინადადება, რომელიც მოკლედ და ყოვლისმომცველად აღწერს ნაშრომის არსს. ჩვეულებრივ, ის შესავლის ბოლო წინადადებებს შორისაა – მთელი შემდგომი შინაარსი ამ განაცხადის დასამტკიცებლად მიემართება.
თეზისის მაგალითი: „ზოგჯერ ყველაზე თავმდაბალი ადამიანები შეიძლება იქცნენ ზეგავლენის მომხდენ მაგალითად, რომელიც გვაიძულებს გადავხედოთ ჩვენს დამოკიდებულებებს.”
შესავალი ინფორმაცია – შესავალში ასევე, როგორც წესი, მოცემულია დამატებითი ინფორმაცია, რომელიც მკითხველს ეხმარება ავტორის სამყაროში შესვლაში და მოთხრობილი ფაქტების წარმოდგენაში. ეს შეიძლება იყოს ინფორმაცია ამ ამბის მნიშვნელობაზე თქვენთვის ან ყველასთვის. მაგალითად, შეიძლება ახსენოთ, რომ ეს ამბავი არის თქვენი პირველი შეხვედრა ადამიანური ბუნების უარყოფით გამოვლინებასთან და აღწეროთ, რამდენად შემაძრწუნებელი იყო ეს თქვენთვის, როგორც ბავშვისთვის, მოზარდისთვის ან ახალგაზრდა ზრდასრულისთვის.
ძირითადი ნაწილი
ძირითად ნაწილს, როგორც ნარატიული ესეს გეგმის ნაწილს, ასეთი შემადგენლები უნდა ჰქონდეს:
გარემო და დრო – ავტორებმა შეიძლება შესავალში მოიხსენიონ ან არ მოიხსენიონ დროისა და ადგილის შესახებ ინფორმაცია – თუ არა, ეს ჩვეულებრივ ესეს ძირითადი ნაწილის დასაწყისში უნდა აღიწეროს. თუ უკვე ნაწილობრივ წარმოდგენილია, აქ ავტორმა უნდა შესთავაზოს უფრო ყოვლისმომცველი აღწერა, რომელიც მოიცავს გამოტოვებულ დეტალებს. როგორც წესი, დრო და სივრცე ორივე უნდა იყოს ნახსენები, რადგან ისინი ძალიან ინფორმაციულია გარკვეული სცენის ინიციალიზაციისთვის.
მოვლენების წინაპირობა – ეს ნაწილი ნათელს ჰფენს ზოგიერთ წინა მოვლენას ან გარემოებას, რომლებიც მნიშვნელოვანია ფაქტების უკეთ გასაგებად. ასეთი ინფორმაცია ჩვეულებრივ თან ახლავს გარემოს აღწერას მკითხველთა სრული ინიციალიზაციისთვის, მაგრამ შეიძლება მოგვიანებითაც იქნას ნახსენები, საჭიროებისამებრ.
პერსონაჟები – მთავარი პერსონაჟები ხშირად წარმოდგენილია გარემოსთან ერთად ან საკმაოდ ადრე ამბავში, მაშინ როცა მეორეხარისხოვანი პერსონაჟები შეიძლება მოგვიანებით იქნან წარმოდგენილი, მოთხრობის განვითარებასთან ერთად. პერსონაჟების ტიპებზე საუბრისას, არსებობენ პროტაგონისტები – ცენტრალური ფიგურები, რომელთა გარშემოც ბრუნავს თხრობა, და ანტაგონისტები – ფიგურები, რომლებიც უპირისპირდებიან პროტაგონისტებს (აუცილებლად ბოროტები კი არა). პროტაგონისტის ან ანტაგონისტის აღწერაში შეიძლება შედიოდეს გარეგნობა, რწმენა, აზრები, მსოფლმხედველობა, ჩვევები, ქცევა, გრძნობები, ოცნებები, მათი წარსული, საზოგადოების დამოკიდებულება და ურთიერთქმედება მათთან.
მოვლენების განვითარება – ეს ნაწილი აღწერს ფაქტებს ქრონოლოგიური თანმიმდევრობით. ჩვეულებრივ იწყება სიუჟეტის ზრდადი მოქმედებით – სიუჟეტის აღწერით, როგორც ის რთულდება და მიდის კონფლიქტამდე. კონფლიქტი განისაზღვრება, როგორც ნებისმიერი ფორმის ბრძოლა, რომელსაც პროტაგონისტები აწყდებიან – ეს შეიძლება იყოს შინაგანი ბრძოლა ან კონფლიქტი გარე ძალებთან, როგორიცაა ადამიანები, ხელისუფლება, გარემოებები.
შეფასებითი ნაწილი – ეს მოდის როგორც საბოლოო კრიტიკული გადაწყვეტილება: ამბის ინტერპრეტაცია ავტორის ან პროტაგონისტის პერსპექტივიდან, რატომ მოხდა ყველაფერი ისე, როგორც მოხდა, ვინ იყო არასწორი (თუ შესაძლებელია), რა იქნებოდა შედეგები, მონაწილეებს სხვაგვარად რომ მოქცეულიყვნენ ან საქმეები სხვაგვარად რომ განვითარებულიყო.
დასკვნითი ნაწილი
ექსპერტები გვთავაზობენ ტიპური დასკვნის ასეთ სტრუქტურას:
ძირითადი პუნქტების შეჯამება – დასკვნის ამ ნაწილი შეიძლება მოკლედ გადახედოს აღწერილ ფაქტებს ან სიტუაციებს, გარკვეული პერსონაჟების როლს, კონფლიქტის არსს. შეიძლება ჩამოთვალოს ძირითადი მორალური შეფასებები, ნასწავლი გაკვეთილები, დამოკიდებულების ცვლილებები, რომლებმაც გავლენა მოახდინეს ავტორზე ან პროტაგონისტზე.
თეზისის სხვაგვარად გადმოცემა – ნებისმიერი დასკვნის მნიშვნელოვანი ელემენტია თეზისის ხელახალი ჩამოყალიბება – ამის გაკეთება აჩვენებს, რომ ავტორის ძალისხმევას, დაამტკიცოს შესავალში გამოთქმული მოსაზრება, აქვს დასასრული. თუმცა, თეზისის ხელახალი ჩამოყალიბება არ უნდა იყოს ფორმულირებული ზუსტად იგივე სიტყვებით. გარდა ამისა, ეს უნდა იყოს ხელახალი ჩამოყალიბება გავლილი შინაარსის პრიზმის გავლით, რომელიც შესაბამის კავშირებს ამყარებს შინაარსთან.
რჩევები ნარატიული ესეს გეგმის შესადგენად
არსებობს რამდენიმე რეკომენდაცია, რომლებიც ხელს უწყობს მყარი გეგმის შედგენას, რაც ნამდვილად დაგეხმარებათ ნარატიული ესეს შექმნაში:
- აირჩიეთ საინტერესო თემა და მისი ასპექტი, რომელიც ნამდვილად ღირს განხილვად. მაგალითად, თქვენი ზოგადი თემა შეიძლება იყოს მეგობრობა და კერძოდ, შეგიძლიათ ყურადღება გაამახვილოთ ღალატზე, მეგობრობის სხვადასხვა ტიპზე, რა განაპირობებს მეგობრობის წლების განმავლობაში გაგრძელებას. თუ ეს პირადი ნარატივის გეგმაა, დარწმუნდით, რომ აირჩიეთ შესაბამისი პირადი ნარატივის თემები, რომლებიც გაინტერესებთ, რომელთა შესახებაც გრძნობთ, რომ გაქვთ რაღაც ღირებული სათქმელი.
- დაწერეთ მოკლედ – ნარატივი არ არის რომანი, ხოლო გეგმა კიდევ უფრო მოკლე უნდა იყოს. გეგმა უნდა იყოს სასარგებლო მეგზური, რომელიც საშუალებას იძლევა სწრაფად გადავხედოთ თქვენი ნარატივის ჩონჩხს, ყველა შინაარსს, რომელიც უნდა დაიფაროს და მის შესაბამის თანმიმდევრობას, დავინახოთ თითოეული ძირითადი პუნქტის, სიტუაციის და ა.შ. ყველა განშტოება. მას შეუძლია ემსახუროს ასეთ მიზანს მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ ის ლაკონურია.
- გახადეთ ის რაც შეიძლება დეტალური და ყოვლისმომცველი. ჩამოთვალეთ ყველაფერი, რისი დაფარვაც გსურთ – შეგიძლიათ საკვანძო სიტყვებიც კი დაწეროთ გეგმის თითოეული პუნქტის ქვეშ, რათა აღნიშნოთ სხვა მცირე ინფორმაციის ნაწილები, რომლებიც დაფარვას საჭიროებენ. მოერიდეთ არასტრუქტურირებულ ტექსტს.
- შინაარსის ყველა ელემენტის ჩამოთვლის შემდეგ, გადახედეთ მათ და გადაალაგეთ იდეები, სცენები, მოქმედების ეპიზოდები, რათა უზრუნველყოთ ლოგიკური ნაკადი და გააადვილოთ კითხვა. წინასწარ იფიქრეთ, რომელი ელემენტების გამორიცხვა შეიძლება, თუ აღმოჩნდება, რომ ტექსტის მაქსიმალური მოცულობა გადაჭარბებულია და შეეცადეთ ეს ნაწილები ბოლოს დაწეროთ – ამან შეიძლება დაგიზოგოთ დრო და ძალისხმევა.
- აღნიშნეთ თქვენს გეგმაში, რომელი სცენები იქნება უფრო დეტალურად აღწერილი. სიუჟეტი შეიძლება განვითარდეს სხვადასხვა სიჩქარით და დეტალებისადმი სხვადასხვა ყურადღებით. ამრიგად, შეიძლება იყოს სცენები, სადაც ბევრი სენსორული ინფორმაცია და ბევრი წვრილი დეტალია მოცემული, რათა მომენტი ცოცხალ ფერებში აღიწეროს.
ნარატიული ესეს გეგმის მაგალითი
ქვემოთ მოცემულია პირადი ნარატიული ესეს გეგმის გაფართოებული ვერსია, რომელიც დამატებით სახელმძღვანელოდ გამოდგება ზემოთ მოცემული მინიშნებებისთვის:
შესავალი
- ჰუკი. საწყისი სცენა: ადამიანი, რომელიც ჩემ გვერდით ზის ავტობუსში, ხმამაღლა საუბრობს თავის ათეისტურ რწმენებზე, მე კი მრცხვენია, რომ სხვა ადამიანებს ესმით.
- შესავალი ინფორმაცია. მე ვიყავი მე-11 კლასში, ჯერ კიდევ ვფიქრობდი ღმერთის რწმენაზე, ვცდილობდი შევათანხმებინა ურთიერთსაწინააღმდეგო შეხედულებები და თავს ვიკავებდი გარკვეული პოზიციის არჩევისგან.
- თეზისი. ზოგჯერ ყველაზე თავმდაბალი ადამიანები შეიძლება იქცნენ ზეგავლენის მომხდენ მაგალითად, რომელიც გვაიძულებს გადავხედოთ ჩვენს დამოკიდებულებებს.
ძირითადი ნაწილი
- გარემო: სად მივდიოდი ავტობუსით და რა მიზნით, როდის მოხდა ეს, როგორი ამინდი იყო.
- პერსონაჟები: ჩემი თანამოსაუბრის აღწერა, სრულიად უცხო, ძალიან უმნიშვნელო და თითქმის უსიამოვნო გარეგნობით.
- მოვლენების განვითარება: როგორ შემოვიდა ჩემი თანამოსაუბრე ავტობუსში და დაჯდა ჩემ გვერდით; როგორ დაიწყო საუბარი; როგორ გადავედით ჩემი ინტერესებისა და სასკოლო საგნების განხილვიდან ისეთ საკითხებზე, როგორიცაა სამყარო, თავისუფალი ნება და საბოლოოდ ღმერთი; როგორ დაიწყო მსჯელობა და ცივი არგუმენტებით თავისი პოზიციის ახსნა, ხმამაღლა და მეზობლების შეუწუხებლად; როგორი იყო მისი ფოკუსირებული მეტყველება და მიმიკა; როგორ ვრეაგირებდი; როგორ დავშორდით.
- მოვლენების წინაპირობა – აქ, ამერიკის შეერთებულ შტატებში, ათეისტებს ხშირად უარესად უყურებენ, ვიდრე ნებისმიერი რელიგიური უმცირესობის წარმომადგენლებს, რამაც შეიძლება ნაწილობრივ ახსნას ჩემი დამოკიდებულება.
- შეფასებითი ნაწილი. მიუხედავად მისი გარეგნობისა და თვისებებისა, ამ ადამიანმა დამაფიქრა დღეების განმავლობაში, არა მისი არგუმენტების, არამედ თავისი აზრების მიდევნების თავისუფლების გამო.
დასკვნა
- თეზისის ხელახალი ჩამოყალიბება. მიუხედავად იმისა, რომ ჩემი თანამოსაუბრე იყო სრულიად უცხო და არც ყველაზე სასიამოვნო თანამოსაუბრე, მას არ ეშინოდა მიჰყოლოდა თავის მსჯელობას, სადაც არ უნდა მიეყვანა მას, წარმოსახვითი, საკუთარ თავზე დაწესებული ტაბუების გარეშე.
- ძირითადი გაკვეთილები: ადამიანი ყოველთვის უნდა დარჩეს ღია გონებით და იფიქროს საკუთარ თავზე დაწესებული შეზღუდვების მიღმა; ყოველ ადამიანს შეიძლება ჰქონდეს ღირებული გაკვეთილი სასწავლი და ასეთი გაკვეთილები შეიძლება მოვიდეს უცხოებისგან ნებისმიერ მომენტში ცხოვრებაში.
დასკვნა
ნარატიული ესეს გეგმის შედგენა არის უმნიშვნელოვანესი ნაბიჯი, რომელიც ხელს უწყობს ნაშრომზე მუშაობას. ის გეხმარებათ შინაარსის ორგანიზებაში, შესაბამისი თანმიმდევრობით წარმოდგენაში, თითოეული ნაწილის მოცულობის შეფასებაში და ასევე, იმის უზრუნველყოფაში, რომ ნარატიული ესეს სტრუქტურის ყველა ძირითადი ნაწილი წარმოდგენილი იყოს.
ნარატიული ესეების გეგმის შედგენის დროს გახსოვდეთ, რომ ამბავი, რომელსაც ყვებით, უნდა იყოს მიზანმიმართული და აზრიანი. ბევრი სტუდენტი ამ ნაწილს ყურადღების გარეშე ტოვებს და უბრალოდ ამბის თხრობით შემოიფარგლება. მაგრამ ნამდვილად შთამბეჭდავი ნარატიული ესე ყოველთვის გადასცემს უფრო ღრმა გაკვეთილს ან შეხედულებას, რომელიც მკითხველს ფიქრს აიძულებს. სწორად შედგენილი გეგმა არის საწინდარი იმისა, რომ თქვენს ნარატიულ ესეში გააერთიანებთ მიმზიდველ თხრობას და მნიშვნელოვან სათქმელს.
თუ დროში შეზღუდული ხართ ან გიჭირთ ნარატიული ესეს გეგმის შედგენა, შთაგონების გუნდი მზადაა დაგეხმაროთ. ჩვენი გამოცდილი ავტორები შექმნიან თქვენთვის მაღალი ხარისხის ნარატიულ ესეს, რომელიც სრულად დააკმაყოფილებს თქვენს აკადემიურ მოთხოვნებს.
მოგვწერე!გახსოვდეთ, რომ ნარატიული ესეს გეგმის შედგენა არ არის მხოლოდ ტექნიკური საკითხი. ის შემოქმედებითი პროცესის ნაწილია, რომელიც გეხმარებათ თქვენი აზრების დალაგებასა და მკითხველისთვის დამაჯერებელი ამბის მიწოდებაში. კარგად გააზრებული გეგმა არის ფუნდამენტი, რომელზეც აშენებთ თქვენს ნარატიულ ესეს, რაც საბოლოოდ განაპირობებს თქვენი ნაშრომის წარმატებას.
