შესავალი
აკადემიური დავალებების შესრულებისას აუცილებელია ძირითადი კონცეფციების სათანადოდ გააზრება. ერთ-ერთი საკითხი, რომელიც ხშირად იწვევს სტუდენტების დაბნეულობას, არის კვლევითი ნაშრომის დანართი და მისი სწორად გაფორმება. დანართი წარმოადგენს ნაშრომის იმ ნაწილს, რომელიც მკითხველს უღრმავებს წარმოდგენას კვლევის შესახებ, თუმცა არ ზრდის ძირითადი ტექსტის მოცულობას ზედმეტად. იგი საშუალებას გაძლევთ, წარმოადგინოთ დეტალური ინფორმაცია თქვენი კვლევის შესახებ ისე, რომ არ დაარღვიოთ აზრის თანმიმდევრული განვითარება ბევრი ცხრილითა თუ დიაგრამით.
ამ ბლოგში გაგაცნობთ, როგორ უნდა გააფორმოთ კვლევითი ნაშრომის დანართი სხვადასხვა ფორმატირების სტილის მიხედვით, როგორებიცაა APA, Chicago და MLA. ასევე განვიხილავთ, თუ რა ტიპის ინფორმაცია უნდა შეიტანოთ დანართში და როგორ მიუთითოთ მასზე ნაშრომის ძირითად ნაწილში.
თუ გიჭირთ კვლევითი ნაშრომის დანართის გაფორმება ან თავს ვერ ართმევთ აკადემიური ნაშრომის შექმნას დროის უქონლობის გამო, შთაგონება სიამოვნებით დაგეხმარებათ!
მოგვწერე!რა არის კვლევითი ნაშრომის დანართი?
კვლევითი ნაშრომის დანართი წარმოადგენს აკადემიური ნაშრომის ნაწილს, რომელიც შეიცავს დამატებით ინფორმაციას (სტატისტიკას, მითითებებს, ცხრილებს, დიაგრამებს და ა.შ.), რომლის ჩართვაც ძირითად ტექსტში არ არის მიზანშეწონილი. დანართი, როგორც წესი, თავსდება სამეცნიერო ნაშრომის ან სადისერტაციო ნაშრომის ბოლოს, ლიტერატურის ჩამონათვალის შემდეგ. მისი მთავარი დანიშნულებაა, მკითხველს მიაწოდოს დამატებითი ინფორმაცია, რომელიც შეიძლება სრულყოფილად ვერ აისახოს ძირითად ტექსტში. ეს არის მნიშვნელოვანი ინსტრუმენტი, რომელიც მკითხველს უკეთ აღქმაში ეხმარება და აღრმავებს შესასწავლი საკითხის კონტექსტს.
დანართის მოცულობა შეიძლება ცვალებადი იყოს კვლევის ტიპის, შეგროვებული მონაცემების რაოდენობისა და აკადემიური დაწესებულების მოთხოვნების მიხედვით. ზოგადად, ის უნდა იყოს იმდენად ვრცელი, რამდენადაც საჭიროა მნიშვნელოვანი და რელევანტური ინფორმაციის წარმოსადგენად, რაც გაამყარებს თქვენს არგუმენტებს და უპასუხებს კვლევის კითხვას. დანართი არ უნდა იყოს ზედმეტად ვრცელი და არ უნდა შეიცავდეს არარელევანტურ მონაცემებს, რადგან ამან შეიძლება გაუფანტოს ყურადღება მკითხველს. როგორც წესი, დანართი არ აღემატება კვლევითი ნაშრომის საერთო მოცულობის 10-15%-ს.
რა ინფორმაცია უნდა განვათავსოთ დანართში?
დანართი საშუალებას გაძლევთ, წარმოადგინოთ დამატებითი მონაცემები, რომლებიც უკეთ წარმოაჩენს კვლევის თემას. შესაბამისად, კვლევითი ნაშრომის დანართში შესული ინფორმაცია შეიძლება სხვადასხვა ფორმით იყოს წარმოდგენილი. განვიხილოთ ისინი დეტალურად.
გამოკითხვები
კვლევის მეთოდოლოგიაში ხშირად გამოიყენება გამოკითხვები, რომლებიც, როგორც წესი, დანართში თავსდება. იმისათვის, რომ მკითხველს ნათელი წარმოდგენა შეექმნას შედეგებზე, უნდა დაურთოთ გამოკითხვები ზუსტად ისე, როგორც ისინი მიეცათ რესპონდენტებს, მათი ზუსტი პასუხებით.
ინტერვიუები
ინტერვიუები, იქნება ეს ტრანსკრიპტის თუ ჩანაწერის სახით, ჩვეულებრივ, დანართში თავსდება. გამჭვირვალობის უზრუნველსაყოფად, უნდა ჩართოთ კითხვების სრული ჩამონათვალი და შესაბამისი პასუხები.
კორესპონდენცია
მკვლევრები ხშირად ურთავენ დანართში თანამშრომლებთან კვლევის თემასთან დაკავშირებულ მიმოწერას. ეს შეიძლება იყოს ტექსტური შეტყობინებები, ელფოსტა, აუდიო შეტყობინებების ტრანსკრიპტები, წერილები და კომუნიკაციის სხვა ფორმები.
კვლევის ინსტრუმენტები
კამერები, აუდიო ჩამწერები, სპეციალიზებული პროგრამული უზრუნველყოფა და სხვა კვლევის ინსტრუმენტები უნდა აღინიშნოს დანართში, რათა მკითხველს წარმოდგენა შეექმნას კვლევის პროცესზე.
არატექსტური ელემენტები
არატექსტური ელემენტები, როგორიცაა ცხრილები, გრაფიკები, ილუსტრაციები, დიაგრამები ან მეტისმეტად მრავალრიცხოვანი ფოტოები, უნდა ჩაირთოს როგორც დანართი.
სტატისტიკური მონაცემები
სტატისტიკური მონაცემები, რომლებიც ზედმეტად ვრცელია, უნდა დაემატოს კვლევას როგორც დანართი, მაშინაც კი, თუ მონაცემების მხოლოდ ნაწილი იქნა გამოყენებული. ასევე აუცილებელია სრული მონაცემების წარმოდგენა.
დანართის ზოგადი სტრუქტურა
როდესაც იაზრებთ კვლევითი ნაშრომის არსს, მნიშვნელოვანია გააცნობიეროთ მისი წერის სტილი და სტრუქტურა. აკადემიური წერის სტილის შენარჩუნება და ინფორმაციის ლაკონურად და სამეცნიერო ენით გადმოცემა ზრდის ნაშრომის სანდოობას. ეს ეხება როგორც დაუმუშავებელ ინფორმაციას და საჯარო განხილვის შედეგებს, ისე ინტერვიუების ტრანსკრიპტებს, შეფასების შედეგების შეჯამებასა და პირადი წერილების ასლებს. დანართის ორგანიზების მარტივად და ეფექტურად უზრუნველსაყოფად, რეკომენდებულია შეისწავლოთ ექსპერტთა რჩევები კვლევითი ნაშრომის მონახაზის შედგენასთან დაკავშირებით და შექმნათ ცალკე დანართი ნაშრომის თითოეული ნაწილისთვის.
დანართებში შეიძლება შევიდეს ცხრილები, ტექსტი, სქოლიო და სხვა დამხმარე ელემენტები, რომლებიც შეიძლება სასარგებლო იყოს მკითხველისთვის, და თითოეულ ელემენტს უნდა ჰქონდეს სათაური. თითოეული დანართი უნდა იყოს ნახსენები დოკუმენტში მინიმუმ ერთხელ მაინც. ნაშრომის სანდოობის შესაქმნელად მნიშვნელოვანია საიმედო წყაროების, ციფრებისა და ავტორების შერჩევა და გამოყენება. იგივე პრინციპები ეხება დანართებსაც, რომლებიც შეიძლება განთავსდეს ლიტერატურის ჩამონათვალამდე ან მის შემდეგ, მოთხოვნებისა და ფორმატირების სტილის მიხედვით.
დანართის გაფორმების ზოგადი წესები
დანართის შექმნისას აუცილებელია კონკრეტული სახელმძღვანელო წესების დაცვა. ასევე რეკომენდებულია, გაეცნოთ ციტირების ფორმატის მოთხოვნებს დეტალებისთვის, სანამ დაიწყებთ კვლევით ნაშრომზე მუშაობას.
განვიხილოთ დანართის შექმნის რამდენიმე ზოგადი წესი:
- დანართის ჩვეულებრივი სათაურია “დანართი 1” ან “დანართი A”, მუქი შრიფტით და ცენტრში, სათაურით, რომელიც აღწერს მის შინაარსს.
- რეკომენდებულია მისი დაყოფა მონაცემთა ნაკრების ან თემის მიხედვით, რაც უნდა აისახოს შინაარსის ცხრილში.
- დანართი უნდა განთავსდეს ლიტერატურის ჩამონათვალამდე ან მის შემდეგ და უნდა დაიწყოს ახალი გვერდით გვერდის ნომრით.
- დაბოლოს, დანართები უნდა განლაგდეს თანმიმდევრულად, ნაშრომში გაკეთებული მითითებების საფუძველზე.
არსებობს კვლევითი ნაშრომის დანართების ორგანიზების სამი ფორმატი, რომელთა დაცვაც შეიძლება მოგთხოვოთ თქვენმა პროფესორმა. მიუხედავად მსგავსებისა, მათ აქვთ განსხვავებული მახასიათებლები და წესები, რომლებიც უნდა დაიცვათ. განვიხილოთ ისინი დეტალურად.
APA ფორმატის დანართი
ეს ფორმატი ყველაზე პოპულარულია კოლეჯებსა და უნივერსიტეტებში და ჩვეულებრივ მოითხოვება სოციალური მეცნიერებების აკადემიური ნაშრომებისთვის, როგორიცაა ფსიქოლოგია, განათლება, სოციოლოგია, კრიმინოლოგია და სხვა. ბევრი პროფესორი ხშირად თხოვს სტუდენტებს შეასრულონ დავალებები ამ სტილში. მნიშვნელოვანია სახელმძღვანელო პრინციპების დაცვა, რათა უზრუნველყოთ სტრუქტურისა და ინფორმაციის სისწორე. აი, მთავარი საკითხები, რომლებსაც პროფესორები ეძებენ, როდესაც ნაშრომის APA ფორმატში დაწერა მოითხოვება:
- შექმენით სათაური “დანართი”, რომელსაც უნდა მოჰყვეს A, B, C და ა.შ.;
- დაწერეთ დანართის სათაური, რომელიც განთავსებულია ცენტრში სათაურის ქვეშ;
- დაიცავით ნაშრომში მითითებული ინფორმაციის თანმიმდევრობა;
- აღნიშნეთ გვერდების ნომრები;
- დაიწყეთ თითოეული დანართი ახალი გვერდიდან, მაშინაც კი, თუ ის გვერდის ზომაზე მცირეა;
- გამოიყენეთ ორმაგი დაშორება;
- დაწერეთ პირველი აბზაცი შეწევის გარეშე, ხოლო დანარჩენი უნდა იყოს შეწეული;
- დაამატეთ სქოლიო;
- განათავსეთ დანართი ლიტერატურის ჩამონათვალის შემდეგ;
- ჩართეთ ფრაზა “იხილეთ დანართი A” ტექსტის შემდეგ, რათა მიუთითოთ დანართზე თქვენი თეზისის ძირითად ნაწილში.
უნდა ისწავლოთ ამ ფორმატის ზოგადი სახელმძღვანელო პრინციპები ან აღნიშნოთ ისინი.
MLA ფორმატის დანართი
MLA სტილი რეკომენდებულია ჰუმანიტარულ მეცნიერებებში კვლევის ჩატარებისას, როგორიცაა ფილოსოფია, ენები და ხელოვნება. ეს ფორმატი ძალიან ჰგავს APA ფორმატს, თუმცა არსებობს რამდენიმე განსხვავება. ძირითადი თავისებურება არის ის, რომ MLA დანართი უნდა განთავსდეს ლიტერატურის ჩამონათვალამდე. აი, რამდენიმე მოთხოვნა MLA ფორმატისთვის:
- ჩასვით დანართი ძირითადი დოკუმენტის შემდეგ და ლიტერატურის ჩამონათვალამდე;
- გამოიყენეთ A, B და C რამდენიმე დანართის სათაურების დაწერისას;
- განათავსეთ სათაური ცენტრში;
- შექმენით დანართი ნაშრომში მითითებული ინფორმაციის თანმიმდევრობის მიხედვით;
- დაამატეთ გვერდის ნომრები ყოველი დანართისთვის;
- განათავსეთ თითოეული დანართი თავის გვერდზე, მიუხედავად მისი ზომისა;
- გამოიყენეთ ორმაგი ინტერვალი;
- გამოიყენეთ “hanging indent” ფორმატი, სადაც პირველი ხაზი მარცხენა განაპირასაა, ხოლო ყოველი შემდგომი ხაზი შეწეული;
- გამოიყენეთ დახრილი შრიფტი ინტერნეტ-საიტების, სრული ნაწერების, წიგნებისა და ჩანაწერების სათაურებისთვის, როდესაც იყენებთ მათ დანართებში;
- არ გამოიყენოთ დახრილი შრიფტი ლიტერატურის ჩამონათვალისთვის, რომელიც ეხება მხოლოდ წყაროს ნაწილს, როგორიცაა მოკლე ნაშრომები, პოეზია, ტაბლოიდები, სამეცნიერო ჩანაწერები, PDF დოკუმენტის ნაწილები და ა.შ.
Chicago სტილის დანართი
განიხილეთ ეს ფორმატი, თუ თქვენ დაგევალათ აკადემიური ნაშრომების შესრულება ისტორიაში. ასევე მოითხოვება აკადემიური ჟურნალებისა და წიგნებისთვის. Chicago სტილში კვლევითი ნაშრომების შექმნა არ არის უფრო რთული, ვიდრე APA ფორმატში. ეს ორი ფორმატი თითქმის იდენტურია. მაინც არის მცირე განსხვავება. გაეცანით სახელმძღვანელო პრინციპებს კვლევით ნაშრომში დანართის დასაწერად Chicago სტილში:
- შექმენით სათაური “დანართები” ერთზე მეტი დანართის აღსაწერად;
- გამოიყენეთ Times New Roman შრიფტი 12 პუნქტიანი ტექსტის ზომით;
- განათავსეთ გვერდის ნომრები ყოველი გვერდის ზედა მარჯვენა კუთხეში, რომლებიც აღნიშნულია როგორც “Page 1, 2, 3,” და ა.შ.;
- არ მიუთითოთ გვერდის ნომერი წინა ყდაზე;
- დანართები უნდა განთავსდეს ბიბლიოგრაფიამდე, რომელიც უნდა მოდიოდეს სქოლიოებთან ერთად და უნდა იყოს ცალკე გვერდზე, რომელიც აჯამებს თქვენს კვლევით ნაშრომს.
გაეცანით Chicago სტილის მოთხოვნების მიხედვით გაფორმებულ ნიმუშებს. დანართების შევსებისას აღმოაჩენთ ბევრ სასარგებლო რამეს, რაც შეგიძლიათ გამოიყენოთ თქვენს ნაშრომებში.
როგორ მივუთითოთ დანართზე?
თუ ეძებთ პასუხს კითხვაზე “რა არის დანართი ნაშრომში?”, აუცილებლად იპოვით ბევრ სასარგებლო რეკომენდაციას დანართებზე მითითების შესახებ. აუცილებელია, დოკუმენტში, მინიმუმ, ერთხელ მაინც, ვახსენოთ თითოეული დანართი. ეს შეიძლება გაკეთდეს დანართის ასოს ან ნომრის მითითებით წინადადებაში ან ფრჩხილებში. ასევე შეგიძლიათ მიუთითოთ დანართის კონკრეტულ კომპონენტზე. განვიხილოთ დანართის მაგალითი კვლევით ნაშრომში.
მაგალითი 1. მთლიან დანართზე მითითება:
როგორც ნაჩვენებია დანართ A-ში, მონაწილეთა დემოგრაფიული ინფორმაცია მიუთითებს, რომ…
ცხრილში (იხილეთ დანართი B) ნახავთ…
მაგალითი 2. დანართის კომპონენტზე მითითება:
ეს მონაცემები (იხილეთ დანართი 3, ცხრილი 2) მიუთითებს, რომ…
ფოტო 3 დანართ 1-ში წარმოადგენს…
სიტყვა “დანართი” უნდა იყოს მთავრულით, როდესაც მიუთითებთ კონკრეტულ დანართზე. მნიშვნელოვანია უზრუნველყოთ თანმიმდევრულობა მთელ ნაშრომში. ყოველთვის უნდა გამოიყენოთ ქვედა რეგისტრი, როდესაც მიუთითებთ დანართებს ზოგადად.
კვლევით ნაშრომში დანართის არსის და მისი სწორად გაფორმების გაგება შეიძლება რთული იყოს, რადგან ციტირების სხვადასხვა სტილს, განსაკუთრებით APA-ს, აქვს სპეციფიკური წესები დანართების გაფორმებისა და მათში ფიგურებისა და ცხრილების დასათაურებისთვის. სიზუსტის უზრუნველსაყოფად, აუცილებელია, გაეცნოთ ოფიციალურ სახელმძღვანელო პრინციპებს.
ხშირად დასმული კითხვები
სად უნდა განვათავსოთ დანართები კვლევით ნაშრომში?
დანართის განთავსების ერთ-ერთი გზაა მისი ჩასმა ძირითადი ტექსტის შემდეგ ციტირების მითითებებთან ერთად. ამ შემთხვევაში, შეგიძლიათ გააგრძელოთ გვერდის მომდევნო ნომრით. კიდევ ერთი მიდგომაა ცალკე დოკუმენტის შექმნა, რომელიც შეიცავს დანართებს და რომელიც შეიძლება წარდგენილ იქნას თქვენს დისერტაციასთან ერთად. მნიშვნელოვანია გახსოვდეთ, რომ ყველა დანართი უნდა აისახოს თქვენი თეზისის შინაარსის ცხრილში.
ნიშნავს თუ არა დანართი იგივეს, რასაც ლიტერატურა?
დანართი და ლიტერატურა განსხვავებულია. დანართი არის დამატებითი მასალა, რომელიც შეიძლება მოიცავდეს ცხრილებს, დიაგრამებს ან გრაფიკებს, რომლებიც ამყარებს ძირითად ტექსტს, ხოლო ლიტერატურა არის ძირითად ტექსტში ციტირებული ან გამოყენებული წყაროების ჩამონათვალი. ორივე შეიძლება გამოყენებულ იქნას დამატებითი ინფორმაციის წარსადგენად, მაგრამ სხვადასხვა მიზანს ემსახურება და შეიცავს სხვადასხვა ტიპის ინფორმაციას.
შესაძლებელია თუ არა დანართში წყაროების მითითება?
დიახ, თუ ეს მართებულია, დანართში APA ტექსტში ციტირების გამოყენება მისაღებია. უნდა გამოიყენოთ ავტორი-თარიღის ციტირების ფორმატი, ისევე როგორც ძირითად ტექსტში. გახსოვდეთ, რომ თქვენს ლიტერატურის ჩამონათვალში უნდა შეიტანოთ ყველა ციტირებული წყარო თქვენს დანართებში. არ არის საჭირო ინდივიდუალური ლიტერატურის ჩამონათვალის შექმნა თქვენი დანართებისთვის.
რომელია სწორი: “appendices” თუ “appendixes”?
როგორც “appendices”, ისე “appendixes” წარმოადგენს სიტყვა “appendix”-ის მრავლობითი რიცხვის მისაღებ ფორმებს. თუმცა, “appendices” არის უფრო ხშირად გამოყენებული მრავლობითი ფორმა აკადემიურ წერაში. ის ასევე არის უპირატესი ფორმა APA სტილში. აუცილებელია მთელ დოკუმენტში ერთი და იმავე მართლწერის გამოყენება.
უნდა დავნომრო თუ არა ჩემი დანართები APA სტილში?
APA-ს სახელმძღვანელოში კვლევითი ნაშრომის დანართის დაწერის შესახებ არის რეკომენდაცია, რომ მრავალი დანართი დასათაურდეს თანმიმდევრულად მთავრული ასოების გამოყენებით, როგორიცაა “დანართი A,” “დანართი B,” და ა.შ. თუმცა, თუ თქვენ გაქვთ მხოლოდ ერთი დანართი, მას უნდა ერქვას უბრალოდ “დანართი” და მოხსენიებული იყოს როგორც ასეთი დოკუმენტში (მაგალითად, “იხილეთ დანართი”).
რა სათაური უნდა მივანიჭოთ დანართს?
დანართის ტიპური სათაურია “დანართი A” ან “დანართი 1,” რომელიც უნდა იყოს ცენტრში და დაწერილი მუქი შრიფტით. დანართის ნომრის შემდეგ უნდა მიეთითოს აღწერილობითი სათაური, რომელიც გადმოგვცემს დანართის შინაარსს.
დასკვნა
კვლევითი ნაშრომის დანართი წარმოადგენს მნიშვნელოვან კომპონენტს, რომელიც ხელს უწყობს თქვენი ნაშრომის სრულყოფილებას და მკითხველისთვის დამატებითი ინფორმაციის მიწოდებას. მისი სწორად გაფორმება აუცილებელია აკადემიური ნაშრომის ხარისხის უზრუნველსაყოფად.დანართის შექმნისას გაითვალისწინეთ შემდეგი საკვანძო რჩევები:
- დარწმუნდით, რომ დანართში მოთავსებული ინფორმაცია მართლაც რელევანტურია და ამდიდრებს თქვენი ნაშრომის შინაარსს.
- დაიცავით თქვენი აკადემიური დაწესებულების ან ჟურნალის მოთხოვნები დანართის ფორმატირების შესახებ.
- ყოველთვის მიუთითეთ დანართზე ძირითად ტექსტში, რათა მკითხველს არ გამორჩეს მნიშვნელოვანი ინფორმაცია.
- გამოიყენეთ ლოგიკური სტრუქტურა და ორგანიზება, რათა დანართი ადვილად აღქმადი იყოს.
- უზრუნველყავით თანმიმდევრულობა ფორმატირებაში მთელი დოკუმენტის მასშტაბით.
კარგად გაფორმებული დანართი არა მხოლოდ გააძლიერებს თქვენი ნაშრომის სამეცნიერო ღირებულებას, არამედ დაეხმარება მკითხველს, უკეთ გაიგოს თქვენი კვლევის კონტექსტი და მნიშვნელობა.
თუ გიჭირთ დანართის სწორად გაფორმება ან დრო არ გაქვთ აკადემიური ნაშრომის დასასრულებლად, შთაგონება სიამოვნებით დაგეხმარებათ პროფესიონალური ხარისხის ნაშრომის შექმნაში!
მოგვწერე!
