ესეს სტრუქტურირება ერთ-ერთი უმნიშვნელოვანესი უნარია, რომელიც აკადემიურ სივრცეში მოღვაწე ყველა სტუდენტს სჭირდება. მრავალი სტუდენტი სწორედ არასწორი სტრუქტურის გამო ვერ ახერხებს მაღალი ქულების მიღებას, რადგან უჭირს გამართული არგუმენტაციის აგება და ლოგიკური გადასვლების შექმნა ძირითად საკითხებს შორის. ამ გზამკვლევში გაგაცნობთ ესეს სტრუქტურირების ძირითად პრინციპებს, რომლებიც დაგეხმარებათ შექმნათ დამაჯერებელი და აკადემიურად გამართული ნაშრომი.
თუ ფიქრობთ, რომ ესეს სტრუქტურირებისთვის დრო აღარ გრჩებათ, შთაგონება დაგეხმარებათ ნაშრომის სწრაფად და ხარისხიანად შექმნაში.
მოგვწერე!რა არის ესეს ძირითადი სტრუქტურა?
ესეს სტრუქტურაზე მუშაობის დაწყებამდე, უპირველეს ყოვლისა, უნდა დარწმუნდეთ, რომ კარგად გესმით დავალების არსი. ბევრი სტუდენტი იმიტომ ვერ ახერხებს კარგი ნაშრომის შექმნას, რომ ვერ კითხულობს სწორად, თუ რას ითხოვენ მისგან. განსაკუთრებული ყურადღება მიაქციეთ ისეთ საკვანძო სიტყვებს, როგორიცაა “გააანალიზეთ”, “შეაფასეთ” და “შეადარეთ და დაუპირისპირეთ”, რათა სრულად გაიაზროთ, რას მოითხოვს თქვენგან დავალება.
რამდენი პარაგრაფი უნდა გამოიყენოთ ესეში?
პარაგრაფების რაოდენობა დამოკიდებულია ესეს ტიპზე და იმაზე, თუ რამდენად სიღრმისეულად უნდა განიხილოთ საკითხი. უმაღლეს სასწავლებლებში ძირითადი საესე სტრუქტურა სამი ნაწილისგან შედგება: შესავალი, ძირითადი ნაწილი და დასკვნა. ასეთი წყობა მკითხველს ეხმარება ნაშრომის აღქმაში, რადგან ჰგავს კარგად მოთხრობილ ამბავს, სადაც შესავალი არის დასაწყისი, ძირითადი ნაწილი – შუა ნაწილი, ხოლო დასკვნა – დასასრული. ამგვარი სტრუქტურა ნაშრომს უფრო მიმზიდველს ხდის მკითხველისთვის.
ესეს ნაწილების დეტალური განხილვა
შესავალი (1 პარაგრაფი)
შესავალში აუცილებლად უნდა აუხსნათ მკითხველს, თუ რას აპირებთ და დაარწმუნოთ, რომ კარგად გესმით დასმული საკითხი. ამისთვის შეგიძლიათ ყურადღება გაამახვილოთ საკვანძო სიტყვებზე, ჩამოაყალიბოთ თეზისი და აუხსნათ, რა მეთოდით აპირებთ ნაშრომის შესრულებას. ყველა ესეს ავტორმა იცის, რომ თეზისი რამდენიმე წინადადებისგან უნდა შედგებოდეს და იმდენად მიმზიდველი უნდა იყოს, რომ მკითხველს კითხვის გაგრძელების სურვილი გაუჩნდეს. დარწმუნდით, რომ შესავლის ბოლოს გადასვლის წინადადებაა, რომელიც შესავალს ძირითად ნაწილს დაუკავშირებს.
ძირითადი ნაწილი (რამდენიმე პარაგრაფი დავალების შესაბამისად)
ეს არის ესეს შუა ნაწილი, რომელიც შესავალსა და დასკვნას შორის მდებარეობს და სწორედ აქ უნდა გასცეთ დეტალური პასუხი დასმულ კითხვას. ძირითადი ნაწილის სტრუქტურა უნდა იყოს მკაფიო და არ უნდა გადაუხვიოს ძირითად საკითხს, თუ ასე მოხდა, მკითხველი სწრაფად დაკარგავს ინტერესს. ამის თავიდან ასაცილებლად, აუცილებლად უნდა დაუბრუნდეთ თქვენს მთავარ არგუმენტს და დარწმუნდეთ, რომ ყველაფერი, რასაც წერთ, მასთან არის დაკავშირებული. თითოეული მოსაზრება უნდა გაამყაროთ სანდო წყაროდან მოყვანილი მტკიცებულებით, თუ ასე არ მოიქცევით, თქვენი არგუმენტი არასრულყოფილად ჩაითვლება. წყაროების მითითება უნდა მოხდეს იმ კონკრეტული სტილის გამოყენებით, რომელსაც თქვენი უნივერსიტეტი ან კოლეჯი მოითხოვს, მაგალითად, ჰარვარდის სტილით.
დასკვნა (1 პარაგრაფი)
დასკვნა უნდა იყოს ძირითად ნაწილში განხილული არგუმენტების მოკლე შეჯამება. მნიშვნელოვანია გახსოვდეთ, რომ დასკვნაში არასდროს უნდა შემოიტანოთ ახალი იდეები, არამედ ძალიან მოკლედ უნდა გაიმეოროთ თქვენი მიგნებები. ზოგჯერ სტუდენტები ჯერ დასკვნას წერენ, შემდეგ კი ძირითად ნაწილს ასრულებენ, რაც ესეს სტრუქტურის ჩამოყალიბებაში ეხმარებათ.
ბიბლიოგრაფია
ყველა აკადემიური ესე უნდა ეყრდნობოდეს სხვა წყაროებიდან მოპოვებულ მტკიცებულებებს. ბიბლიოგრაფია არის ნაშრომის ის ნაწილი, სადაც მიუთითებთ ყველა იმ ტექსტს, რომელიც გამოიყენეთ. თუ ჩართული გაქვთ პირდაპირი ციტატები, პერეფრაზირებული ციტატები ან სხვა შინაარსი, უნდა ჩართოთ ისინი აქ იმ სტილის შესაბამისად, რომლის გამოყენებაც მოგთხოვეს. არასწორი მითითება ან წყაროების საერთოდ გამოტოვება პლაგიატის რისკს ქმნის და შესაბამის სანქციებს იწვევს.
ესეს სხვადასხვა ტიპები და მათი სტრუქტურა
არსებობს სხვადასხვა ტიპის ესეები და თქვენი არჩევანი პირდაპირ გავლენას მოახდენს სტრუქტურაზე. ამის გათვალისწინებით, მნიშვნელოვანია იცოდეთ ესეს სიგრძე, რათა ეფექტურად გადმოსცეთ თქვენი იდეები და არგუმენტები. მთავარი ტიპებია:
არგუმენტაციული ესე
არგუმენტაციულ ესეში თქვენ უნდა დაიცვათ კონკრეტული პოზიცია მტკიცებულებებზე დაყრდნობით. ასეთი ესეს წარმატებისთვის საჭიროა ძლიერი თეზისის ჩამოყალიბება, ხოლო თქვენი მოსაზრებები ყოველთვის უნდა ეყრდნობოდეს სანდო აკადემიურ წყაროებს. მთავარი მიზანია მკითხველის დარწმუნება, რომ თქვენი თეზისი სწორია ან მნიშვნელოვანი წონა აქვს. ქვემოთ მოცემულია არგუმენტაციული ესეს სტრუქტურის ნიმუში:
- შესავალი, რომელიც განმარტავს თემას და თეზისს
- ძირითადი ნაწილი, სადაც წარმოადგენთ სარწმუნო მტკიცებულებებს თქვენი არგუმენტებისთვის
- დასკვნა, რომელიც აჯამებს თქვენს მსჯელობას მკაფიოდ და ლაკონურად
საილუსტრაციო ესე
ამ ტიპის ესეში თქვენ არ გჭირდებათ კონკრეტული არგუმენტის ან პოზიციის დაცვა, არამედ უნდა წარმოადგინოთ მოცემული თემის ნათელი და ფოკუსირებული ახსნა. საილუსტრაციო ესეები სტუდენტებს საშუალებას აძლევენ აჩვენონ, რამდენად კარგად იცნობენ კონკრეტულ საკითხს და რამდენად შეუძლიათ ინფორმაციის ნათლად და ორგანიზებულად გადმოცემა. ამის გათვალისწინებით, კარგად სტრუქტურირებული საილუსტრაციო ნაშრომი უნდა მოიცავდეს:
- შესავალს, რომელიც განმარტავს თემას და იძლევა გარკვეულ საბაზისო ინფორმაციას
- ძირითად ნაწილს, სადაც მკითხველს აწვდით ყველა დეტალს
- დასკვნას, რომელიც აჯამებს წარმოდგენილ ინფორმაციას
თხრობითი ესე
ეს არის ესე, რომელიც გვიყვება დამაჯერებელ ამბავს, პირად განცდას ან წარმოსახვით ეპიზოდს. თხრობითი ესე აჩვენებს, რომ სტუდენტს შეუძლია ამბების მიმზიდველად და სტრუქტურირებულად მოყოლა. ასეთი ტიპის ნაშრომი შემოქმედებითობის მაღალ დონეს მოითხოვს და უნდა იყენებდეს შემდეგ სტრუქტურას:
- თხრობის დასაწყისი. ეს არ უნდა იყოს ფორმალური შესავალი, მაგრამ მკითხველს უნდა მისცეს ნაწარმოების შესასვლელი წერტილი
- ისევე, როგორც სტანდარტული დასკვნა არ არის აუცილებელი, თქვენ უნდა დაასრულოთ ნაწარმოები იმის ახსნით, თუ რა იყო ამბის აზრი, რათა მკითხველმა შეძლოს იმის გაგება, რა დასკვნა გამოიტანეთ გამოცდილებიდან
აი ნიმუშიც, როგორ შეიძლება დაიწყოს თხრობითი ესე:
“არასდროს ვკოცნიდი ბიჭს, რომელიც სკოლის ეზოს უკან მომწონდა იმ მარტის დილას. არც ქეთი პერისთან ვსადილობდი ან კიევში ორი თვე ვცხოვრობდი, მაგრამ მაინც მთელ ჩემს მეოთხე კლასს ვუთხარი, რომ ეს ყველაფერი გავაკეთე. სიტყვები უშრომელად გამიცურდა კბილებს შორის. ენის ერთი გადაქნევით, ყველას თვალში მონაკოს ტახტის მემკვიდრეობის რიგში ოცდამესამე ვიყავი. “მართლა?” – მეკითხებოდნენ გოგონები ჩემ გვერდით საქანელებზე, ფართოდ გახელილი თვალებით, ბავშვური მიამიტობით. მე თავს ვუქნევდი, როცა ისინი ჩურჩულებდნენ, რამდენად საოცარი იყო ჩემი ზღაპარი. იმდენად საოცარი, რომ უყოყმანოდ ირწმუნეს.”
აღწერითი ესე
ისევე როგორც თხრობითი ესეები, აღწერითი ესეებიც საშუალებას აძლევენ სტუდენტებს იყვნენ უფრო შემოქმედებითი თავიანთ წერაში. აღწერითი ესეები ასევე იძლევიან რაიმეს დეტალურ აღწერას, მაგრამ უფრო მეტად ფოკუსირებულნი არიან ხატოვან ენაზე. მაგალითად, შეგიძლიათ გადაწყვიტოთ აღწეროთ კონკრეტული ადგილი ან ობიექტი, ვიდრე ამბის მოყოლას მიმართოთ. კარგად სტრუქტურირებული აღწერითი ესე უნდა იყენებდეს შემდეგ სტრუქტურას:
- დაიწყეთ აღწერის ობიექტის წარდგენით
- ძირითადი ნაწილი უნდა დაეთმოს დეტალურ აღწერას
- ესე უნდა დასრულდეს თქვენი აღწერის შეჯამებით
რიტორიკული ანალიზი
რიტორიკული ანალიზი ეხება ტექსტის შესწავლას და იმ ხერხების გაანალიზებას, რომლებსაც იგი იყენებს აუდიტორიის დასარწმუნებლად კონკრეტული თვალსაზრისის მისაღებად. ესე არ ეხება იმას, ეთანხმება თუ არა სტუდენტი ავტორის თვალსაზრისს, არამედ იმას, თუ როგორ ააგო მან თავისი არგუმენტი. ქვემოთ მოცემულია ამ ტიპის ესეს სტრუქტურირების ძირითადი პრინციპები:
- შესავალი, რომელიც წარმოადგენს ტექსტს და გარკვეულ საბაზისო ინფორმაციას
- ძირითადი ნაწილი, რომელიც ფოკუსირებულია ანალიზის ბირთვზე
- დასკვნა, რომელიც აჯამებს ტექსტის თქვენეულ ანალიზს და წარმოაჩენს ნებისმიერ მიგნებასა და პრობლემას
ლიტერატურული ანალიზი
ლიტერატურული ანალიზი ეხება ავტორის მიერ ლიტერატურული ნაწარმოების შექმნისას გაკეთებული არჩევანის დეტალურ ანალიზს. ეს არ არის მიმოხილვა, არამედ ტექსტისა და წარმოდგენილი თემების დეტალური პირადი ინტერპრეტაცია. ლიტერატურული ანალიზი განიხილავს ისეთ საშუალებებს, როგორიცაა ხატოვანი ენა, პერსონაჟები და გარემო, რათა უფრო ღრმად გაიგოს გზავნილები, რომლებსაც ავტორი ცდილობდა გადმოეცა. ლიტერატურული ანალიზის ესეს სტრუქტურის არჩევისას უნდა:
- უზრუნველყოთ შესავალი, რომელიც მკაფიოდ აცხადებს, თუ რა ტექსტს აანალიზებთ, ნებისმიერ საბაზისო ინფორმაციას და თქვენს თეზისს
- ძირითად ნაწილში დეტალურად უნდა წარმოადგინოთ ტექსტის თქვენეული წაკითხვა და ინტერპრეტაცია, ამავდროულად უზრუნველყოთ ციტატები თქვენი მიმდინარე არგუმენტის გასამყარებლად
- დაასრულოთ დასკვნით, რომელიც აჯამებს, თუ რას გვასწავლის თქვენი კონკრეტული არგუმენტი ტექსტის შესახებ
სასარგებლო რჩევები ესეს სტრუქტურირებისთვის
ესეს წერისას ყოველთვის უნდა გახსოვდეთ, რომ თქვენ გაფასებენ როგორც კრიტიკული აზროვნების სიძლიერის, ასევე კონსტრუქციული არგუმენტის ჩამოყალიბების უნარის მიხედვით. ამის მისაღწევად, ყოველთვის დაუსვით საკუთარ თავს შემდეგი კითხვები:
- ჩემი ესე ნამდვილად პასუხობს კითხვას?
- ჩემი ესე წარმოადგენს ძლიერ და კარგად დასაბუთებულ პოზიციას?
- ჩემ მიერ გამოყენებული წყაროები შეესაბამება ჩემს არგუმენტს ან კითხვას?
- ჩემი მოსაზრებები ნათელია, კარგად გადმოცემულია და შეესაბამება კითხვას?
- არის თუ არა დასრულებული ესე კარგად სტრუქტურირებული, ნათელი შესავლით, ძირითადი ნაწილითა და დასკვნით?
ესეს სტრუქტურის გაუმჯობესება შეგიძლიათ:
- კითხვის გაანალიზებით – მხოლოდ კითხვაზე პასუხი კი არ უნდა გასცეთ, არამედ ღრმად ჩაუღრმავდეთ იმას, რასაც ნამდვილად გთხოვენ. განიხილეთ ცნებები, მასშტაბი და მიმართულების სიტყვები, როგორიცაა “განიხილეთ”, “განსაზღვრეთ” და “შეაფასეთ”, რათა უკეთ გაიგოთ, რა უნდა გააკეთოთ.
- მკაფიოდ განსაზღვრეთ თქვენი არგუმენტი – თუ თქვენი ნაშრომი მოითხოვს არგუმენტს, დარწმუნდით, რომ ის ძლიერია. დაიკავეთ პოზიცია თემაზე და იყავით მტკიცე.
- ყოველთვის გამოიყენეთ მტკიცებულებები – შესანიშნავი მოსაზრება არასწორია, თუ არ არის დასაბუთებული. ყოველთვის ეძებეთ სარწმუნო აკადემიური მტკიცებულებები და გამოიყენეთ ისინი თქვენი მოსაზრებების გასამყარებლად.
დასკვნა
ესეს სტრუქტურირება არ არის უბრალოდ აკადემიური მოთხოვნა – ეს არის უნარი, რომელიც განსაზღვრავს თქვენი ნაშრომის წარმატებას და დამაჯერებლობას. სწორი სტრუქტურა ეხმარება როგორც მკითხველს, ისე ავტორს – მკითხველს, რომ ადვილად მიჰყვეს თქვენს აზრს, ავტორს კი, რომ ლოგიკურად და თანმიმდევრულად გადმოსცეს თავისი მოსაზრებები.
წარმატებული ესეს შექმნის გასაღები არის დავალების საფუძვლიანი გააზრება, ნათელი და მიზანმიმართული თეზისი, კარგად ორგანიზებული ძირითადი ნაწილი და დამაჯერებელი დასკვნა. მუდამ გახსოვდეთ, რომ ნებისმიერი მოსაზრება უნდა გამყარდეს სანდო მტკიცებულებით, ხოლო თქვენი არგუმენტები უნდა შეესაბამებოდეს დასმულ საკითხს.
სტუდენტის ცხოვრება ხშირად დატვირთულია სხვადასხვა ვალდებულებით და აკადემიური წერა შეიძლება რთულ გამოწვევად იქცეს. თუ გრძნობთ, რომ თქვენ მარტო ვერ უმკლავდებით ესეს სტრუქტურირებას, ან უბრალოდ დრო აღარ გაქვთ დარჩენილი, არ იდარდოთ – შთაგონება აქ არის, რომ დაგეხმაროთ.
მოგვწერე!
