სახელმწიფო ბიუჯეტი და ეკონომიკური მართვა.

საბიუჯეტო პოლიტიკა წარმოადგენს ქვეყნის ეკონომიკური სტაბილურობის ერთ-ერთ უმნიშვნელოვანეს საყრდენს. თანამედროვე მსოფლიოში, სადაც ეკონომიკური გამოწვევები სულ უფრო რთული ხდება, ეფექტიანი საბიუჯეტო პოლიტიკის განხორციელება განსაკუთრებულ მნიშვნელობას იძენს.

თუ თქვენ ნაშრომში გჭირდებათ დახმარება, მოგვწერეთ მესენჯერში და შთაგონება დაგეხმარებათ.

გლობალური ეკონომიკური გამოწვევების ფონზე სულ უფრო მეტი ქვეყანა ცდილობს საკუთარი საბიუჯეტო პოლიტიკის გაუმჯობესებას. განსაკუთრებით საყურადღებოა, რომ 2020 წლის პანდემიური კრიზისის შედეგად მსოფლიო მასშტაბით დაფიქსირდა სახელმწიფო ვალის უპრეცედენტო ზრდა – მშპ-ს 99%-მდე, რამაც კიდევ უფრო აქტუალური გახადა საბიუჯეტო კონსოლიდაციის საკითხი.

ციფრული ტექნოლოგიების განვითარებამ მნიშვნელოვანი გავლენა მოახდინა საბიუჯეტო პოლიტიკის ეფექტიანობაზე. მაგალითად, განვითარებულ ქვეყნებში საინფორმაციო ტექნოლოგიების დანერგვამ მნიშვნელოვნად გააუმჯობესა საჯარო ფინანსების მართვის ხარისხი. ჩინეთში IT-ის გამოყენებამ გამოიწვია წარმოების ფაქტორების საერთო პროდუქტიულობის 38%-იანი და მშპ-ს 21%-იანი ზრდა.

საქართველოში საბიუჯეტო პოლიტიკის გაუმჯობესება წარმოადგენს ერთ-ერთ მთავარ გამოწვევას ეკონომიკური განვითარების გზაზე. განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია ისეთი საკითხები, როგორიცაა საბიუჯეტო დაგეგმვის ეფექტიანობის ზრდა, საჯარო ფინანსების გამჭვირვალობის უზრუნველყოფა და ციფრული ტექნოლოგიების აქტიური დანერგვა.

საბიუჯეტო პოლიტიკის როლი ეკონომიკურ სტაბილურობაში

საბიუჯეტო პოლიტიკა წარმოადგენს რთულ ინსტიტუციურ პროცესს, რომელიც აერთიანებს ეკონომიკურ, სამართლებრივ და პოლიტიკურ ასპექტებს. მისი ეფექტიანი განხორციელება პირდაპირ კავშირშია ქვეყნის ეკონომიკურ სტაბილურობასთან და განვითარებასთან.

კვლევები აჩვენებს, რომ სახელმწიფო რეგულირებასა და ეკონომიკურ ზრდას შორის არსებობს არაწრფივი დამოკიდებულება. ეს ურთიერთკავშირი ძირითადად შებრუნებული U-ს ფორმის მრუდის სახით გამოიხატება, რაც ნიშნავს, რომ არსებობს სახელმწიფო ხარჯების ოპტიმალური დონე, რომლის გადაჭარბება ან დაკლება უარყოფითად აისახება ეკონომიკურ ზრდაზე.

გლობალური პანდემიის პირობებში განსაკუთრებით გამოიკვეთა საბიუჯეტო პოლიტიკის მნიშვნელობა. 2020 წელს მსოფლიო მასშტაბით დაფიქსირდა ვალის ყველაზე დიდი წლიური ზრდა გასული საუკუნის 40-იანი წლებიდან – მსოფლიო ვალმა მშპ-ს 256% შეადგინა. თუმცა, უკვე 2021 წელს დაიწყო ვალის შემცირების ტენდენცია – მსოფლიოში 4.1%-ით, ევროზონაში 1.5%-ით, ხოლო აშშ-ში 6.4%-ით.

განვითარებული ქვეყნების გამოცდილება გვიჩვენებს, რომ ციფრული ტექნოლოგიების ინტეგრაცია საბიუჯეტო პროცესებში მნიშვნელოვნად ზრდის მართვის ეფექტიანობას. მაგალითად, აშშ-ში საინფორმაციო ტექნოლოგიების დანერგვამ 1995-2002 წლებში უზრუნველყო წარმოების ფაქტორების მთლიანი პროდუქტიულობის ზრდის ორი მესამედი.

განსაკუთრებით საინტერესოა განვითარებადი ქვეყნების გამოწვევები საბიუჯეტო პოლიტიკის კუთხით. კვლევები აჩვენებს, რომ ამ ქვეყნებში ვალით დაფინანსებული სახელმწიფო ხარჯების ზრდა ხშირად აფერხებს ეკონომიკურ განვითარებას, მაშინ როცა გადასახადებით დაფინანსებული ხარჯების ზრდა, პირიქით, ასტიმულირებს მას.

თანამედროვე საბიუჯეტო პოლიტიკის ერთ-ერთი მთავარი გამოწვევაა ციფრული ეკონომიკის დაბეგვრა. საინტერესოა, რომ ციფრული კომპანიების ეფექტური საგადასახადო განაკვეთი საშუალოდ 9.5%-ს შეადგენს, მაშინ როცა ტრადიციული ბიზნეს-მოდელის მქონე კომპანიები იხდიან 23.2%-ს.

ციფრული ტექნოლოგიების გავლენა საბიუჯეტო პოლიტიკაზე

საბიუჯეტო პოლიტიკის ინსტიტუციური ტრანსფორმაცია დღესდღეობით მჭიდროდ უკავშირდება ციფრული ტექნოლოგიების განვითარებას. თანამედროვე ტექნოლოგიები მნიშვნელოვნად ცვლის საჯარო ფინანსების მართვის სისტემას და ქმნის ახალ შესაძლებლობებს ეფექტიანობის გასაზრდელად.

განვითარებული ქვეყნების გამოცდილება ნათლად აჩვენებს ციფრული ტრანსფორმაციის დადებით შედეგებს. აშშ-ში საინფორმაციო ტექნოლოგიების დანერგვამ მნიშვნელოვნად გაზარდა წარმოების ფაქტორების პროდუქტიულობა, ხოლო ჩინეთში IT-ის გამოყენებამ გამოიწვია მშპ-ს 21%-იანი ზრდა.

ბლოკჩეინ ტექნოლოგია წარმოადგენს განსაკუთრებით საინტერესო ინოვაციას საბიუჯეტო სფეროში. ეს ტექნოლოგია საშუალებას იძლევა სხვადასხვა წყაროდან მიღებული მონაცემები გაერთიანდეს ერთიან სისტემაში, რაც მნიშვნელოვნად ზრდის პროცესების გამჭვირვალობას და ამცირებს ოპერაციულ ხარჯებს 25-30%-ით.

განვითარებადი ქვეყნების წარმატებული მაგალითებიდან აღსანიშნავია უკრაინული e-Auction 3.0 სისტემა, რომელიც პირველი ბლოკჩეინზე დაფუძნებული სახელმწიფო აუქციონის პლატფორმაა მსოფლიოში. ამ სისტემამ მნიშვნელოვნად შეამცირა კორუფციის რისკები და გაზარდა სახელმწიფო ქონების მართვის ეფექტიანობა.

ციფრული ტრანსფორმაცია ასევე წარმოშობს ახალ გამოწვევებს საგადასახადო სისტემისთვის. ციფრული კომპანიების დაბეგვრის განაკვეთი მნიშვნელოვნად განსხვავდება ტრადიციული ბიზნესისგან, რაც მოითხოვს საგადასახადო სისტემის ადაპტაციას ახალ რეალობასთან.

თან, “ჭკვიანი” საბიუჯეტო კონსოლიდაციის ინსტრუმენტები, როგორიცაა ელექტრონული სახელმწიფო შესყიდვები და საგადასახადო ადმინისტრირების ციფრული ტექნოლოგიები, სულ უფრო მეტ მნიშვნელობას იძენს თანამედროვე საბიუჯეტო მართვაში.

დასკვნა

საბიუჯეტო პოლიტიკა წარმოადგენს ქვეყნის ეკონომიკური სტაბილურობის ერთ-ერთ უმნიშვნელოვანეს საყრდენს. როგორც განხილულმა საკითხებმა აჩვენა, მისი ეფექტიანი განხორციელება მოითხოვს მიდგომას, რომელიც ითვალისწინებს როგორც ქვეყნის განვითარების დონეს, ისე თანამედროვე ტექნოლოგიურ შესაძლებლობებს.

თუ გჭირდებათ პროფესიული დახმარება, მოგვწერეთ მესენჯერში და შთაგონება აუცილებლად დაგეხმარებათ.